Automarket of Mongolia

 АЛДАРТ ЭРДЭМТНИЙ МОНГОЛЧУУДАД ХАНДАЖ ХЭЛСЭН ҮГ

Москва хотын Новогиреевийн метроны буудлын дэргэдэх нэгэн байшингийн довжоон дээр буурал үстэй, шингэн цагаан царайтай, гунигтай нүдтэй, тэр нүдээрээ өмнөөс нэвт нэвт цоргих ахимаг насны эр сууна. Тэр дотоодын үйлдвэрийн Папирос хэмээх тамхи баагиулах хийгээд хурууных нь үзүүр яг л жүрж шиг шарласан байна. Энэ өвгөнийг танихгүй нэгэн бол анхлан хараад “Юуны чинь дэлхийн хүн. Жирийн нэг муу орос өвгөн л байна ш дээ” хэмээн томоос том андуурч, өнө хожим харин тэгсэндээ үнэхээр их харамсаж явах байсан. Түүнийг Лев Николайвич Гумилев гэдэг. Тэр бол 20 дугаар зууны түүхэнд төрсөн дэлхий дахины аугаа их эрдэмтэн, түүхч, газар зүйч, угсаатны зүйч, байгаль судлаач, түүхэн цаг уурч, гарамгай онолч юм.

“Русиас Орос болтол”, “Эртний Орос ба агуу их хээр тал”, “Газар дэлхийн удам угшил хийгээд шим мандал”, ”Хазарыг нээсэн нь”, “Төгсгөл, дахиад эхлэл”, “Каспийн эрэгт мянган жил”, “Хятад дахь хүннү нар”, “XIII зууны Монголчууд хийгээд мэргэдүүд” “Евразийн хэмнэлүүд” тэргүүтэй олон арван түүхийн алтан шастируудыг туурвиж, хэтэрхий үзэл сурталжсан, өнгөрснөө үгүйсгэсэн цаг үеийг соён гэрээрүүлсэн энэ их түүхчийн туулсан замнал, амьдралын хуудсууд мөнхийн тэмцэл байжээ. Гэхдээ хэзээ ч, хэрхэвч ялагдаж болохгүй тийм ширүүн тэмцэл.

Тэр Оросын ард түмэн эх орноо хоёр хувааж, иргэний дайнд тэн хагасыгаа нухчин дарж, ажилчин, тариачин ангийн хүчээр бас л нэг шинэ засаг тогтохын өмнөхөн буюу 1912 оны 10 дугаар сарын 1-нд Хаант оросын Хааны суурин хэмээх газар төржээ. Лев Николайвичийн аавыг цагаан цэргийн офицер Николай Степанович Гумилев гэдэг байсан бол ээж нь бүх Оросын мөнгөн үеийн яруу найргийн хатан хаан Анна Ахматова байлаа. Ингэхээр тэр яах аргагүй элитийн элит түвшний гэр бүлээс гаралтай төдийгүй айлын ганц хүү байжээ. Гэвч түүний амьдрал хэзээ ч элэг бүтэн байсангүй. Төдөлгүй дэлхийн порлитарын их багш Ленины удирдсан гартаа улаан туг, хадуур, сэрээ, хайч, хутга барьсан хүмүүсийн хийсэн хувьсгал дэгдэж, эцэг Николай Стипановичийг нь 1921 онд буудан хороожээ. Энэ цаг үеэс эх Анна Ахматова нь тэдгээр бүдүүлэг хувьсгалчдын нүдний гэм болж, байнгын дарамт, шахалтад ёстой л хадны завсар хавчуулагдсан халиуны зулзага шиг аж төрж эхэлсэн байх юм.

Бяцхан Гумилев хүү Тверь мужийн Бежецкий суурингийн ойролцоо Слепнево тосгонд эмээгийнхээ асрамжинд өсчээ. Тухайн үед цагаан цэргийн офицерийн гэр бүл, үр хүүхэд байна гэдэг амаргүй явдал байв. Ээж Анна Ахматова нь хэд хэдэн удаа хэлсээр шоронд хоригдов.

Зөвлөлт засгийн он тоолол ар араасаа хүйтэн жавар исгэрсэн Сибирийн их уулсын дундуур Халимагийн ард түмнийг цөлсөн ачааны галт тэрэг шиг өнгөрч 1930 онтой золголоо. Гумилев дунд сургуулиа онц дүнтэй дүүргээд их сургуульд суралцах өргөдөл гаргасан ч “хувьсгалын эсэргүүний хүү тул үзэл сурталд нийцэхгүй” гэсэн ганцхан өгүүлбэр залуу хөвүүний урмыг хугаллаа. Гэвч тэр шантарсангүй. Ер нь хэзээ ч зорилгоосоо ухарч, шантарч байгаагүй нэгэн. Тэр жилдээ хотын трамбайны удирдах газар ажилд орж, хөдөлмөрийнхөө гарааг эхлэв. Мөн ажлынхаа хажуугаар хөдөлмөрийн биржид бүртгүүлсэн нь нүдээ олсон хэрэг болж нэг жилийн дараа геологи хайгуулын хүрээлэнд коллекторын алба хаших болов. Чингээд 1932 онтой золгоход Гумилев эртний Памирыг судлах шинжлэх ухаан, техникийн ажилтнаар томилогдлоо. Энэ ажлыг гүйцэтгэж байх ахуйдаа Перс, Араб хэлийг бие даан сурч, чөлөөтэй уншиж бичдэг, орчуулга хийдэг болсон байна.

Дахиад нэг жил өнгөрлөө. 1933 онд Гумилевийг бүр ч илүү боломж хүлээж байжээ. Тэр одоо Крымд нэрт эрдэмтэн Бон-Осмоловскийн экспедицид эрдэм шинжилгээний ажилтан болж Палеолитын үеийн бууц дээр судалгаа хийж, балар эртний хүмүүсийн мөрөөр мөшгив. Амьдрал алгуурхан урагшилсаар. Гэвч ердийн юм шиг ажин түжин энэ өдөр хоногууд угтаа хуурамч байжээ. Түүнийг энэ онд ямар нэгэн үндэслэлгүйгээр баривчилж, байцаалаа. Шалтгаан тодорхой бус... Гэсэн ч төдөлгүй буцаагаад суллав. Ногоон малгайтнуудаас азаар мултарсан Гумилев 1933 оны намар Ленинградын эрдэм шинжилгээний хүрээлэнд ажиллаж эхэллээ.

Ажилчин тариачны анги төвлөрсөн төлөвлөгөөт эдийн засгийг босгох гэж эрвийх дэрвийхээрээ зүтгэн, төлөвлөгөө, ноором биелүүлэхээр унтах нойр, идэх хоолоо урамтана. Бас зарим нэг нь гэмгүй номхон хүмүүсийг элдвээр гүтгэж, шийтгэж өгөхийг хүссэн нууц бичгүүдийг дотоод яаманд хаяглан хэнд ч мэдэгдэлгүй шуудангийн хайрцганд хийсээр. 1935 он болоход Гумилевийг дэмжиж байсан цөөхөн хэдхэн хүмүүсийн нэг болох эрдэмтэн Бон-Осмоловский баривчлагдаж, Гумилев эрдэм шинжилгээний хүрээлэнгээс хөөгдлөө. Гэвч удалгүй Ленинградын их сургуульд элсэлтийн шалгалт өгч түүхийн Факультетын оюутан болсон байна. Энд тэр Струве, Тарле, Ковалев зэрэг 20-р зууны эхэн үеийн түүхийн суутнуудын лекцийг сонсож, тэднээс суралцаж эхэлсэн. Мэдээж дутагдах, гачигдахын зовлон хязгааргүй. Гэтэл бас л... Түүнтэй хамт сурч байсан оюутнуудын нууц мэдүүлгээр “Зөвлөлтийн эсрэг үзэлтэй” гэгдэж Гумилев хоёр дахь удаагаа баривчлагдлаа. Ногоон малгайтнууд түүнийг өмнөх шиг ээ амархан тавьж явуулах дургүй өдөр болгон нам засгийн эсрэг яагаад босох болсон, хамсаатнууд чинь хэн бэ? гэх асуултыг дахин дахин тавина. Өнөөгийн суут хүмүүн, тэр үеийн залуухан оюутан зөвхөн үнэнийг өчих ч, хувьсгалчдад тэр үнэн хэрэггүй.

Ингэж байтал Гумилевийн ээж яруу найрагч Анна Ахматова, Сталинд хүүгээ өршөөхийг хүссэн захидал бичив. Кремлын зөөлөн сандалдаа тухалж махир гаансныхаа хөх утааг амтархан сорох гүрж эр найрагч бүсгүйн хүсэлтийг ёсоор болгожээ. Гумилев суллагдлаа. Мөн л их сургуулиасаа хөөгдлөө. Гэлээ гээд тэр эрдмийн ажлаа орхисонгүй. Ленинградын дорно дахины хүрээлэнд байнга очиж, эртний түрэгүүдийн түүхэн сурвалжуудыг бие даан судалж, 1937 онд их сургуулийнхаа эрхийг дахин сэргээж, Шинжлэх ухааны академийн салбар хуралдаанд “YI-YIII” зууны үеийн түрэгийн засаг захиргааны тогтолцоо” сэдвээр илтгэл тавив.

1949 он... Карагандын Чурай-Нуур хэмээх онцгой дэглэмтэй шоронгийн жижигхэн салхивчаар эрх чөлөө, шударга ёсыг үгүйлсэн Гумилев өргөстэй торны цаана байгаа дэлхий ертөнцийг, тэр тусмаа Монголын өргөн уудам газар нутгийн мөрөөдөн суулаа. Ямар ч шалтгаангүйгээр 10 жилийн хорих ял сонссон тэр удалгүй Междуреченскийн Омск хотын ойролцоох хорих Саяаны анги руу цөлөгджээ. Аз жаргал гэж юуг хэлдэг юм бол оо...

Дөрөв дэх удаагаа шоронд орж аймшигт долоон жилийг ардаа орхисон эрдэмтний үсэнд цагаан сор сууж, нүдэнд нь гунигийн манан буужээ. Тэр сэтгэл хөдлөлгүй, Ижил мөрөн дүнсгэр шиг болсон байлаа. Энэ мөчөөс л Гумилев жинхэнэ тэмцлээ эхэлж, эрдмийн цол зэргээ хамгаалж, эртний түрэгүүдийн тухай бүтээлээ туурвиж, Төв Азийн цээжинд нүүдэллэж ирсэн Монголчуудын шастир руу гүн оржээ. Гэхдээ түүний бүтээлүүд 1959 оноос л зарим нэг сэтгүүлүүд хэвлэгдэх болсон байна.

Гумилев бол 20 дугаар зуунд Монголчуудыг, тэр тусмаа Чингис хааныг өмөөрч, өмгөөлөн, Монголчуудын хийсэн их аян дайныг ончтой зөв талаас нь тайлбарлаж, түүхийн шинжлэх ухааны эргэлтэнд оруулж чадсан цөөхөн хүмүүсийн нэг юм. Энэ үед манайх ч мөн л ялгаагүй эцэг дээдсээсээ татгалзаж, тэдний тухай дурсаж, бичиж, ярьсан нэгнийгээ хатуу залхаан цээрлүүлж байсан авай.

Харин Гумилев энэ бүгдийн эсрэг эсрлэн зогсож, Монголын түүх бол дэлхий түүхэнд жинтэй хувь нэмэр оруулсан гэдгийг олон удаа нотолсон юм. Үнэндээ тухайн үед манай өвөг дээдсийн түүхийг гадаадын ихэнх эрдэмтэд буруугаар дүгнэж, алуурчид, яргачид гэх мэт сөрөг ойлголтыг дэлгэрүүлчихсэн байлаа. Харин Гумилев гарч ирснээр энэ бүгдийг зөв байранд оруулах нөр их ажил эхэлсэн юм.

Бүхий л насаараа Монголчуудын үнэн түүх, гавьяа зүтгэлийг ил тод болгохын төлөө тэмцсэн энэ алдарт түүхч хэзээ ч манай эх оронд ирж байгаагүй. Өөрөөр хэлбэл, манай нам төрийн эрхэмсэг удирдагчид түүнийг нэг ч удаа урьж байгаагүй. Гумилев энэ тухай хэлэхдээ "Би Монголчуудад гомдохгүй. Тэд намайг мартаж болно. Гэхдээ Чингисээ мартсан байсанд л би гайхаад гайхаад ханадаггүй юм. Хэрвээ намайг Монголд урьсан бол би бүх цаг үеийнхээ мөрөөдлийг биелүүлж Чингис, Жамухын нүүж, суусан газруудаар морь, тэмээгээр явж, Дэлүүн болдог, Бурхан Халдуны орой дээр гарч, судалгаа хийх байсан юм" гэжээ.

Гумилев чухам яагаад Монголчуудын тухай тэгтлээ судлах болов гэсэн асуултанд өөр, өөр олон хариулт байдаг. Гэвч түүний эцэг, эх нь Монгол гаралтай хүмүүс байжээ. Ээж Анна Ахматова нь өөрийгөө Зүчи хааны угсааны хүн гэсэн бол аав Николай нь бас ч шаггүй найрагч байсан хийгээд түүний нэгэн шүлэгт талд цайрах Монголын эсгий гэрүүд Миний өвөг дээдсийн өлгий гэсэн байдаг байна. Гумилевтэй мөн манай их эрдэмтэд болох Бямбын Ринчин, Цэндийн Дамдинсүрэн нар холбоотой байжээ. Хожим түүний эхнэр нэгэн дурсамжиндаа билгүүн номч Бямбын Ринчинг ихэд биширсэн тухайгаа өгүүлсэн байдаг.

Түүхээ мэдэхгүй бол ард түмэн богино настай. Та нар харин түүх, бичиг, соёлоо сэргээж байгаа чинь сайн хэрэг. Ингэхэд та Монгол бичгээ мэддэг үү? Би Монгол бичгээр уншиж, бичдэг байлаа. Даан ч Сталины шоронд тамлагдаж байх үедээ мартчихжээ. Танай сайхан бичгээр гарын үсгээ зурахтайгаа үлдсэн минь их юм. Ер нь юмыг мартах амархан шүү дээ. Харин түүхээ л мартаж болохгүй. Энэ бол Лев Николаевч Гумилевийн бидэнд хандаж хэлсэн үг юм.

Эх сурвалж: яруу найрагч О.Цэнд-Аюуш

https://ru.m.wikipedia.org/wiki/Гумилёв,_Лев_Николаевич

--------------------------------------------------------------------------------------------------

Сэтгүүлч Бүдрагчаагийн Оюунчимэг :  

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Canadian watchdogs move to ban binary options as fraudulent schemes fleece investors, steal identities

https://financialpost.com/news/fp-street/canadian-watchdogs-move-to-ban-binary-options-amid-losses-identity-theft

Canadian securities regulators are moving to ban binary options trading after warnings to investors failed to keep people from losing money to fraudulent schemes

https://financialpost.com/news/fp-street/canadian-watchdogs-move-to-ban-binary-options-amid-losses-identity-theft

Binary options are very short-term bets on the performance of an underlying asset, such as a stock index, currency, or share. At the end of the investment period, which sometimes lasts only minutes, the investor receives a predetermined payout or loses the entire amount.

But regulators say that in many cases no actual trading takes place, and the transaction “takes place for the sole purpose of stealing money” after luring in victims with small early returns.

The reform proposed Wednesday by the Canadian Securities Administrators, an umbrella group for watchdogs across the country, would prohibit advertising, offering, selling or trading a binary option to an individual.

 “It’s illegal to advertise binary options, and we will be speaking with the online advertising platforms,” said Alison Trollope, director of communications and investor education for the Alberta Securities Commission.

In March, provincial securities watchdogs joined forces to try to shut down the mechanisms used to entice investors into binary options trading schemes, which they said were largely fraudulent.

This included trying to persuade social media websites and other online advertising venues to decline ads and promotions for the “get rich quick” schemes sometimes marketed under names including cash-or-nothing options, digital options, fixed-return options or one-touch options.

Louis Morisset, chair of the CSA and chief executive of Quebec’s Autoritй des marchйs financiers, said Wednesday that regulators are “deeply concerned” by an increasing number of investor complaints and losses tied to binary options schemes.

There were 800 complaints last year alone, even though no one is even registered in Canada to offer this type of trading.

Binary options are very short-term bets on the performance of an underlying asset, such as a stock index, currency, or share. At the end of the investment period, which sometimes lasts only minutes, the investor receives a predetermined payout or loses the entire amount.

But regulators say that in many cases no actual trading takes place, and the transaction “takes place for the sole purpose of stealing money” after luring in victims with small early returns.

About 95 per cent of the transactions are done using cards and the money is often transferred offshore. Participants also fall victim to identity theft, regulators say.

The use of online advertising and social media to market the schemes makes it difficult to locate those behind them, who market watchdogs believe are primarily operating from overseas.

“The proposed ban is critical to our efforts to help stop binary options fraud in Canada,” Morisset said in a statement Wednesday.

Regulators in Alberta and Quebec will accept comments on the proposed ban until May 29. In Manitoba and Saskatchewan, the comment period runs until June 28. Across the rest of the country, those interested in commenting have until July 28.

Measures to curtail binary options trading are under consideration in international jurisdictions where it has been identified as a problem. Israel has moved to ban binary options, while Cyprus has proposed a ban on bets that last less than five minutes.

---------------------------------------------------------------------------------------------

https://www.facebook.com/photo?fbid=2736228479760816&set=a.645595565490795

#МАНАН -аас  2020 онд салахгүй л бол...

Монголчууд дэлхий дээрх хамгийн дорой, мулгуу, арчаагүй үндэстэн мөн.

Via : Оюутолгойн гэрээ бол Монголын ч биш бүр дэлхийн түүхэнд гарсан зууны биш Мянганы шилдэг луйвар гэж дэлхийн эдийн засгийн томоохон мэргэжилтэн европын шилдэг 10 эрдэмтний нэг Ханс Вернер Зин халаглан ярьж байна.

Тэрээр Монголчуудыг мэдээсэй гэж үнэхээр хүсэж байна хэмээн өөрийн санал бодлыг хуваалцлаа.

1. Аливаа хөрөнгө оруулалтын гэрээ нь хэрэв 2 талаас хамтарч байгаа бол 2 талаас өөр, өөрийн чадах хэмжээнд хөрөнгөө босгодог нь бичигдээгүй хууль. Монголчуудын талаас Оюутолгой гэгч дэлхийн хэмжээний томоохон ордыг 100% эзэмшигч эзэн улс нь учраас энэ гэрээнд газрын баялгаа гаргаж байгаа юм. 

Нөгөө талаас оролцож байгаа Рио Тонто бол Монголчуудын босгож чадахгүй байгаа тэр жаахан хэмжээний уурхайг ашиглаж эхэлхэд хэрэглэх мөнгийг босгож байгаа юм. Иймд Монгол зайлшгүй гэрээнд давуу эрх буюу 51% дээш хувь эзэмших ёстой.

Гэтэл байгалийн эзэн улс нь 34% эзэмших нөгөө хэдхэн доллар гаргасан тал нь 66% эзэмших гэрээ болсон өөрөө Мянганы шилдэг луйварын эхлэл юм. Ийм гэрээг зөвхөн нэг л замаар хийдэг энэ бол тухайн байгалийн баялгийг эзэмшигч улсын шийдвэр гаргаж байгаа хүмүүсийг бүрэн хяналтандаа оруулах буюу их хэмжээний хахууль өгч юм. Эргээд тэр хүмүүсээ өгсөн авсан хээл хахуулиараа барьцаалан улам атгандаа оруулдаг.

Монгол улс зээлийн хүү гэж төлөх ёсгүй. Яагаад гэвэл Монголын талын үүрэг бол байгалийн баялгаа ашиглахыг зөвшөөрсөн хөрөнгө оруулах бол нөгөө талын үүрэг юм.

2. Оюутолгойн хувьцааг Рио Тинто бүрэн 100% эзэмшин ашгийг нь хүртэж байна. 

Яагаад Монголын тал 34% эзэмшдэг гэж та бодож магад тэгвэл үгүй юм. Учир нь Монголын тал өөрийн авах ёстой 34% ашгыг авдаггүй уг нь 2022 оноос авах байсан гэрээг өнгөрсөн жил Дубайн гэрээ гэгчээр бүр 2037 он болтол авахгүй болгосон. Гэтэл уг хөрөнгө оруулалтын хамтарсан гэрээ нь 2039 онд дуусах бөгөөд Оюутолгой гэгч асар том уурхай ч ашиглагдаж дуусах юм. Өөрөөр хэлвэл Монголчууд нэг ч төгрөг хүртэхгүй өөрийн асар том ордыг гадаадын луйварчидад бэлэглэж байгаа гэсэн үг юм. 

Яагаад Рио тинто Оюутолгойн 100% эзэмшигч гэж байгааг тайлбарлая. Рио тинто бол дэлхийн хэмжээний асар том компани. Уг компанид уурхайг ашиглаж эхлэхэд шаардлагатай 2, 3 хан тэрбум долллар гаргах бол юу ч биш тэрийгээ ч гаргасан. Гэхдээ маш увайгүй аргаар буюу өөрөөр хэлвэл тэд энэ мөнгийг том банкуудаас өндөр хүүтэй зээлж байгаа учраас яаралтай буцаан төлөх шаардлагатай хэмээн Монголчуудыг хууран өөрсдийн мөнгөө банкны мөнгө болгон хүүтэйгээр зээлж тэрнийхээ 34% ийг Монголчуудаар төлүүдж байгаа юм. Тэд нар 66% хувьд таарсан зээлийн хүүг өөрсдөө төлдөг гэж та бодож байна уу? 

-Үгүй! яагаад гэвэл тэр банкнаас зээлсэн гэсэн мөнгө нь банкны мөнгө биш тухайн мөнгө гарсан банканд байршсан Рио тинтогийн мөнгө юм. Өөрөөр хэлвэл Рио тинто оюутолгойн уурхайгаас гарч байгаа ашгийн 66% ийг шууд аваад Монголчуудад ноогдох 34% -ыг банкны зээлийн хүү хэмээн шууд суутган өөрсдөө авдаг. Өөрсдийн мөнгийг банкны мөнгө хэмээн хуурч Монголчуудын авах 34% ашиг тэдний өвөрт ордог гэсэн үг юм. Ингээд нийлээд 100% ашиг тэд хүртдэг юм. 

3. Монголчууд яагаад мэдсэн байж мэдээгүй юм шиг байгаад би үнэхээр их гайхдаг.

Монгол бол асар том нутагтай байгалийн асар их баялагтай улс. Ердөө 3 сая хүнтэй миний хувьд бол Монгол дэлхийн хамгийн баян улсуудын нэг болоход ямар ч асуудал байхгүй, 2 том зах зээлийн дунд байршилтай цөөхөн хүн амтай гээд хурдан хөл дээрээ босох улс шүү дээ. 

Миний гарал үүсэл болон ДНК ямар нэг хэмжээгээр Монгол гэгч энэ үндэстний 13 зууны үеийн цэрэг эрсийн удам гэдгээ мэдсэн үеэс хойш ямар нэг хэмжээгээр сонирхсоор ирсэн билээ.

Миний хувийн бодол бол Монголчууд Оюутолгойн буцаан бүрэн өөрсдийн талд авах хууль эрхзүйн боломжтой. Аливаа хөрөнгө оруулалтын гэрээг тухайн улс орон нийтийн санал асуулгаар цуцлах эрхтэй байдаг. Мөн уг гэрээ нь булхай луйвар хээль хахууль орсон бол мөн цуцлах бүрэн эрх нь тухайн улсад байдаг.

Хэрэв миний хувьд Монголын ЭЗ-ийг барьдаг хүн байсан бол.

1. Оюутолгойн гэрээг цуцлан, дахин хэн нэгэнтэй хамтарч цаг алдалгүй шууд олон улсад тендэр зарлан шууд зарах хэрэгтэй юм. Энэ нь газраа зарж байгаа гэсэн үг биш зөвхөн тэр ордыг ашиглаж дуусах хүртэл нь тухайн тал эзэмшинэ гэсэн үг. Энэ бол 2039 он болтол нэг төгрөг ч авахгүй ухуулж дуусахаас хэдэн мянга дахин давуу юм.

Мэдээж зарах үнэ бол дэлхийн зах зээлд доод тал нь 50 тэрбум $ хүрч зарагдана. Өөрөөр хэлбэл нэг ч төгрөг авалгүй ухуулж дуусах гэрээг 50 тэрбум доллар бэлэн авах гэрээ болгож байгаа гэсэн үг.

Мэдээж өөрийн мөнгөөр 100% худалдан авсан компани ашгийг хамгийн өндөр хэмжээнд авахын тулд одоогийн Рио тинтогийн хийж байгаа шиг шууд түүхийгээр нь хямдхан зарахгүй бүтээгдэхүүнээ бүрэн эцсийн бүтээгдэхүүн болгон гаргах болно. Энэ нь Монголд ажлын байр нэмэгдэж мөн бэлэн эцсийн бүтээгдэхүүн болж гарч байгаа бүтээгдэхүүн өндөр үнэтэй байх учраас Монгол улсын татварт төлөх мөнгөний хэмжээ өнөөгийн Рио тинтогийн төлж байгаа татвараас хэдэн 10 дахин их байх болно. 

Оюутолгойг зарсан 50 тэрбум $ оор Монголын стратегийн Тавантолгой, Дорнодын нефтийн үйлдвэр гээд л 4-5 томоохон ордыг Монгол улс 100% өөрөө эзэмшин хэнээс ч мөнгө гуйлгүйгээр энэ ордуудыг ашиглаж эхлэхэд Монголын жижигхэн ЭЗ ердөөл 2-3 жилийн дотор нэг хүнд ноогдох орлогоороо дэлхийн тэргүүлэгч улс болох бүрэн боломжтой юм.

Монгол бол дэлхий дээр үлдсэн цорын ганц нүүдэл хэвээрээ байгаа улс аялал жуулчлал бол уул уурхайгаас ч өндөр ашиг оруулах салбар уул уурхайгаас орж ирэх асар их мөнгийг аялал жуулчлалын салбарт оруулж яваандаа энэ салбараа тэргүүлэх салбар болгох хэрэгтэй.

Монголчуудыг сэрээсэй мянганы аймшигтай том луйварыг зогсоож ЭЗ-аа хурдан босгоосой гэсэн бодлоор өөрийн бодож санаж явдаг зүйлсийг танд ярьлаа гэж бидний яриа өндөрлөв.

Ханс Вернер Зинн: Гадаадын том компани гэхээсээ мэргэжилтнүүдийг ажиллуулах нь ашигтай

• 2017-09-04 Oyunbileg

Дэлхийн нөлөө бүхий 10 эдийн засагч, судлаачийн нэгээр шалгарч байсан Ханс Вернер Зиннтэй ярилцлаа. ХБНГУ-ын нэртэй эдийн засагч тэрбээр Монгол Улсад хоёр дахь удаагаа ирж буй нь энэ. Түүнийг Германы Олон улсын хамтын ажиллагааны нийгэмлэг Монголд урьжээ.

-Монгол Улс юунд анхаарах ёстой гэж та харж байна вэ?

-“Чингис” бондын эргэн төлөх явц хүнд байдалд орсноос үүдэн Монгол Улс ОУВС-д хандахаас өөр аргагүй болсон. Уг нь дэлхийн улс орнуудын зээлийн хүү өмнө нь байгаагүй маш доогуур буй ч Монгол Улс өрийн хямралд өртсөн. АНУ-ын Ерөнхийлөгч Дональд Трамп татварын шинэчлэл хэрэгжүүлж буй учраас төсвийн алдагдлаа нөхөхийн тулд зах зээлээс хөрөнгө татах нь бусад орныг хүнд байдалд оруулж болзошгүй байгаа.

Монгол Улсын хувьд дэлхийн хөрөнгийн зах зээлээс санхүүжилт авахгүйн тулд татварын тогтолцоогоо зайлшгүй шинэчилж, дотооддоо орлогын эх үүсвэр бий болгохоос өөр аргагүй. Ер нь Монгол Улс татварынхаа хэмжээг нэмэгдүүлэх шаардлагатай гэж үзэж байна. Жишээлбэл, автомашины тоо замынхаа даацаас хэд дахин хэтэрснийг би өмнө нь ирэхдээ ч хэлж байсан. Автомашины тоо, замын хүртээмжийг тэнцвэржүүлэхийн тулд татварт өөрчлөлт оруулах нь зүйтэй.

Мөн ашигт малтмалын нөөцөө хэрхэн ашиглаж буйгаа эргэн харах шаардлагатай. Тус салбарын орлогыг яаж нэмэгдүүлэх вэ гэдэгт анхаарах ёстой болов уу. 1.5 тэрбум ам.долларын “Чингис” бондын өрөөс болоод Монгол Улс дампуурлын ирмэгт хүрнэ гэдэг үнэмшилгүй сонсогдож байгаа. Оюутолгойн ордын нийт үнэлэмж 50 тэрбум ам.доллар шүү дээ.

...Олон улсын шилдэг мэргэжилтнүүдийг урьж авчраад Монголын залуусыг хамт ажиллуулж, тэр хүмүүсээс суралцах нөхцөл бүрдүүлэх хэрэгтэй. Ийм тохиолдолд ордын эзэмшлээ алдахгүй, төрд байх болно. Нэгэнт өөрсдөө эрэл хайгуул хийж, баялгаа олчихвол хувийн хөрөнгө оруулагчидтай хамтран ажиллаж, шударга нөхцөлөөр гэрээлж болно шүү дээ. “Rio tinto”-той байгуулсан гэрээний тухайд 25 жилийн хугацаанд Монгол Улсад ямар нэг орлого байхгүй...

Тус ордод олборлолт явуулах, орон нутгийн дэд бүтцийг хөгжүүлэхэд шаардлагатай 10 гаруй тэрбум ам.долларын гуравны хоёрыг “Rio tinto” гаргаад, үлдсэнийг нь Монголын төрөөс гаргахаар тохирсон. Яагаад Монгол Улс мөнгө төлөх ёстой болсон бэ гэдгийг сөхмөөр байна. Газрын хөрсөн дэх 50 тэрбум ам.долларын зэсийн уурхайгаа ашиглуулж байж дээр нь мөнгө төлж байна.

Тухайн ордыг илрүүлсэн хүн нь эзэмших эрхтэй болохын тулд маш бага мөнгө зарцуулаад, худалдсан. Энэ нь хууль ёсны ямар нэг зөрчилгүй ч эдийн засагч хүний нүдээр харахад таагүй сэтгэгдэл төрж байна. Үүнийг шийдэхийн тулд Монгол Улсын төр, засаг нөөц баялгийнхаа эрэл хайгуул хийх чадавхиа сайжруулах хэрэгтэй. Уул уурхайн сургуулиуд байгуулж, инженерүүдийг бэлтгэж, тэднийг практик туршлагатай болгож улсын хэмжээнд ямар нөөцтэйгөө мэдэх нь зүйтэй.

-Үүнд нэлээд цаг хугацаа шаардлагатай байж таарна.

-Тийм ээ. Тэр болтол дэлхийн хэмжээний шилдэг мэргэжилтнүүдийг цалинтай ажиллуулаад, эрэл хайгуул хийлгэж болно. Олон улсын шилдэг мэргэжилтнүүдийг урьж авчраад Монголын залуусыг хамт ажиллуулж, тэр хүмүүсээс суралцах нөхцөл бүрдүүлэх хэрэгтэй. Ийм тохиолдолд ордын эзэмшлээ алдахгүй, төрд байх болно. Нэгэнт өөрсдөө эрэл хайгуул хийж, баялгаа олчихвол хувийн хөрөнгө оруулагчидтай хамтран ажиллаж, шударга нөхцөлөөр гэрээлж болно шүү дээ.

“Rio tinto”-той байгуулсан гэрээний тухайд 25 жилийн хугацаанд Монгол Улсад ямар нэг орлого байхгүй. Баялгийг эзэмшиж байсан эрх уг нь төрд байсан биз дээ. Багахан мөнгөний төлөө өндөр үнэлэмжтэй ордоо тавиад туучихсан хэрэг. Ингэж алдахгүйн тулд боловсролынхоо тогтолцоог сайжруулаач, эрэл хайгуул хийх хүмүүсийг бэлтгээд, нөөц баялаг илрүүлснийхээ дараа давуу байдалтай яриа хэлэлцээ хийгээч ээ гэх гээд байгаа юм.

Монголын боловсролын салбарын талаар цөөн зүйл хэлье. Би Мюнхен хотоос ирсэн. Улаанбаатарынхтай газар нутгийн хэмжээгээрээ адил Мюнхен хоёр их сургууль, цэргийн нэг сургуультай. Өөр ганц хоёр сургууль бий. Гэтэл Улаанбаатарт маш олон сургууль байна шүү дээ. Тэдгээрт зангиа зүүж, ширээний ард суудаг хүмүүсийг л бэлдэж байна.

Харин Монгол Улсад гараараа ажиллах хүмүүс л хэрэгтэй. Техник мэргэжлийн сургуулиудад бэлтгэгдсэн, ажлыг гараараа, мэргэжлийн өндөр түвшинд хийх чадвартай хүмүүс хэрэгтэй. Монголд Мэргэжлийн сургалт үйлдвэрлэлийн төвүүд бий. Тэдгээрийг улам тэлж, хөгжүүлэх, хосолсон мэргэжил эзэмшсэн хүмүүсийг бэлтгэх хэрэгтэй. Тэгэхдээ суралцагсдыг компаниудад ажиллуулж, долоо хоногийн дөрөвт нь практик туршлага хуримтлуулж, нэгт нь онолын сургалтад хамруулж, өөрөөр хэлбэл, хосолсон боловсролын тогтолцоотой болох нь зүйтэй.

Герман улс ийм системтэй. Манай улсын гадаад худалдаа ашигтай байдаг, хамгийн том экспортлогч орнуудын нэг. Энэ нь хосолсон мэргэжлийн тогтолцоотой холбоотой. Монгол Улсын боловсролын тогтолцоо АНУ-ынхтай төстэй, маш олон их сургууль, коллежтой. Гэхдээ үр дүнтэй тогтолцоо биш болох нь хэдийнэ харагдсан. Та бүхэн АНУ-ын аж үйлдвэрийн салбарыг харахад л хангалттай. Том нутаг дэвсгэр, цөөн хүн амтай Монгол Улсын хувьд уул уурхай, зам барилгын салбартаа анхаарах нь зүйтэй.

-Гадаадын хайгуулын компани манайд орж ирэхийг дэмжихгүй байгаа гэж ойлгож болох уу?

-Тийм ээ. Гадаадын ур чадвартай мэргэжилтнүүдийг ажиллуулахаас өөр аргагүй. Гагцхүү компанийг нь оруулж ирэхээр эзэмшлээ алдчихаад буйг сануулсан юм. Хэдий гадаадын мэргэжилтнүүдийг ажиллуулсан ч дотоодын компани өөрөө эрэл хайгуул хийгээд, ордын эзэмшил нь Монголд үлдэх ёстой гээд буй хэрэг.

Гадаадын хөрөнгө оруулагчдыг татаж, гэрээ байгуулж болно. Тэгэхдээ зарим нөхцөлд гэрээнд өөрчлөлт оруулах боломжтой гэж зайлшгүй зааж өгөх хэрэгтэй. Урт хугацааны гэрээ байгуулж буй тохиолдолд талууд зарчмын хувьд ерөнхий нөхцөлүүдээ хадгална гэж тохироод, ямар нэг онцгой нөхцөл үүсвэл зайлшгүй өөрчлөлт оруулах ёстой хэмээн тусгах нь зүйтэй. Гэрээ байгуулахад ямар хуульч ажиллуулах нь маш чухал ач холбогдолтойг дурдах нь зөв байх.

Эхнэр бид хоёр Зүүн Германы өмч хувьчлалын үйл ажиллагаанд оролцож байсан. Тэр туршлагадаа үндэслээд “Үсрэнгүй эхлэл” ном бичсэн юм. Энэхүү туршлагыг маань Боливын уул уурхайн хувьчлалд ашигласан. Тус улсын Үндсэн хуулиар уурхайгаа зарахыг хориглочихсон. Ийм тохиолдолд хувийн хэвшлийг хэрхэн татан оролцуулах вэ гэдэгт бид өөрсдийн туршлагаас санал болгосон хэрэг.

Шийдэл нь хамтарсан компани байгуулах. Тухайн хувийн хэвшлийн мэдлэг, арга техникийг оруулж ирэхийн тулд Засгийн газар хамтарсан компани байгуулах юм. Засгийн газар нөөц баялгаа, гадаадын компани техник, тоног төхөөрөмж, ноу-хаугаа хэдээр үнэлэх юм бэ гэдгээ тохироод хамтарсан аж ахуйн нэгж байгуулах загвар байгаа юм. Түүнийг хуваалцах зорилгоор Монголд ирсэн.

-Монгол Улс 1.5 тэрбум ам.долларын бонд арилжсан. Бас ОУВС-гийн хөтөлбөрт хамрагдаж, зээл авахаар болсон тухай ямар бодолтой байна вэ?

-Энэ бол шийдэл биш, улам л хүндрэхийн дохио. Орлого багатай хүн нэг хүнээс зээл аваад түүнийгээ нөхөхийн тулд дахин өөр хүнээс зээл авбал хаана хүрэх вэ? Улсын хувьд хэн нэгний удирдлага доор орох нөхцөл үүснэ.

Норвеги улс нөөц баялгаас олох орлогоо үрчихдэггүй, дэлхийн хөрөнгийн зах зээлд оруулдаг. Тэгснээрээ зээлийн хүүг харьцангуй бага байлгадаг. Харин Венесуэл баялгаас олсон мөнгөө өөрсдөө хэрэглэж байснаас болоод бүх зүйлийн үнэ хиймлээр, байх ёсгүй хэмжээнд тултлаа өсчихсөн. Ганц нөөцөөсөө хамааралтай тус улс газрын тосны ханш хямдарснаас болоод дампуурахад хүрч байгаа.

Монгол Улс орлогоо хэрэглээний бараа бүтээгдэхүүнд (автомашин, зурагт гэх мэтчилэн) зарцуулсан бол муу. Хөрөнгө оруулагчдын хувьд Монголын эдийн засагт хөөс бий болсон, тэр нь хагарч байна, тиймээс бизнес хийх нь ашиггүй гэж үзэж буй байх. Өр бол хор гэхэд буруудахгүй. Өр тавина гэдэг ирээдүйтэй зүйл огт биш. Хүссэн, хүсээгүй бүсээ чангалаад, амьжиргааны түвшнээ доошлуулаад ч хамаагүй татвараа нэмэгдүүлж одоогийн нөхцөл байдлыг даван туулах шаардлага үүсэхийг ч үгүйсгэхгүй.

Хэрэв одоогийн хямралыг даван туулчихвал Монгол Улсыг гайхалтай, мөнхийн сайхан ирээдүй угтана.

-Манайд аялал жуулчлалын салбар хөгжих хэр боломжтой вэ?

-Герман, Швейцарь зэрэг германаар ярьдаг улс орноос Монголд нэлээд олон жуулчин ирж байгаа гэж сонссон. Эртний соёлтой, үзэсгэлэнтэй байгальтай Монгол Улсад ирж, сонирхох хүсэл германчуудад байдаг. “Ингэний нулимс” киног Германд гаргахад маш олон хүний сэтгэл хөдөлсөн. Ер нь дэлхийн хэмжээнд жуулчдыг татах боломж Монголд бий. Аялал жуулчлалын салбарыг хөгжүүлэхийн тулд орон нутгийн дэд бүтцийг хөгжүүлэх ёстой.

Хөдөө орон нутгийн зочид буудлууд үйлчилгээгээ сайжруулах ёстой болов уу. Дэлхийн хэмжээний эзэнт гүрэн байгуулж байсан түүхтэй танилцахаар хүмүүс ирж байгаа. Эртний хувцас, эдлэл, гоёл чимэглэлийг харуулсан музей, хэрхэн тулалдаж байсан, бөхийн барилдаан гээд Монголын онцлогийг харуулсан ямар л зүйл байна тэр бүгдийг жилийн турш үзүүлж байвал сонирхолтой.

Зөвхөн Наадам биш, болж өгвөл бүтэн жилийн хугацаанд, хөдөө орон нутагт сонирхолтой (зочид буудалд байрлангаа үзэх боломжтой) тоглолт зэргийг зохион байгуулбал зүйтэй байх.

Аялал жуулчлалын салбарт хөрөнгө оруулалт татах, хөгжүүлэхэд Засгийн газар зайлшгүй оролцож, бодлогоор дэмжих ёстой. Засгийн газар, орон нутгийн засаг захиргаа ямар ажлууд хийхээ тодорхойлоод, хамтарч чадвал үр дүнд хүрнэ. Герман улс аялал жуулчлалын салбарын хөгжлөөр дэлхийд дээгүүрт бичигддэг.

Манайд жуулчдыг бусад орон руу явуулж, тур аялал хийх чиглэлээр дагнасан компаниуд бий. Тэдэнтэй хамтран ажиллаж болно. Тэд мэдээж өөрсдийн шаардлагаа тавина. Түүнийх нь дагуу олон улсын түвшинд хүрсэн үйлчилгээ хөгжүүлэх боломжтой. Тэдгээр компани урт хугацааны хамтын ажиллагаа хөгжүүлэх зорилготой байдаг тул Монголын зочид буудлын бизнес эрхэлж буй хүмүүс тогтвортой орлого олох нөхцөл бүрдэнэ.

-Үндэсний үйлдвэрлэл хөгжүүлэхийн тулд бид юунд анхаарах хэрэгтэй бол?

-Дэлхийн худалдаанд улс орнуудын нийлүүлж буй бүтээгдэхүүнүүдтэй өрсөлдөөд, машины үйлдвэртэй болно гэх нь юу юм. Гэхдээ эхний ээлжинд дотоодын, орон нутгийн хэмжээнд хэрэгцээгээ өөрсдөө хангах олон боломж байна шүү дээ. Байшин барилга, авто замаа өөрсдөө барих боломжтой. Үүнийг хийдэг мэргэжилтнүүд хэрэгтэйг дахин хэлье.

Дашрамд дурдахад, Хятадын зах зээл том. Гэхдээ Европын зах зээл түүнээс ч том гэдгийг мартаж болохгүй. Мэдээж Хятад бол Монгол Улсын түншлэх ёстой орны нэг ч бас өөр өрсөлдөгч бий болгох нь чухал.

Corruption perceptions index

https://www.facebook.com/uyanga.tserendash

За манайхаан, баяртай мэдээ!!! Нөгөө айхтар вирусын эсрэг вакцины судалгаа шинжилгээг, олон улсын мундаг эрдэмтэд, олон олон эмийн үйлдвэрүүд цаг нартай уралдан хийсний, үр дүн нь гарлаа. Одоогийн байдлаар "Pfintzer ба Biontech" компаниудын хамтран бүтээсэн вакцин, туршилтын бүх үеийг амжилттай даваад, үйлдвэрлэлтийн шатандаа орж байна. Энэ вакцин нь одоогийн байдлаар, 43.500 хүнд туршилтын журмаар хийгдсэн ба 3 долоо хоногийн зайтай 2 тарилга хийлгэснээр, эдгээр хүмүүсийн 90 гаран хувь нь вирусын халдвараас хамгаалагдсан байна. Одоогийн байдлаар АНУ, Япон, Их Британи улсууд энэхүү вакцинаас авах гэрээгээ хийн, захиалсан байгаа бөгөөд Европын Холбоо мөн 300 сая вакцин худалдан авах гэрээний хэлэлцээрт, гарын үсэг зурахад бэлэн болсоноо мэдэгдлээ.

Монгол Улсын Засгийн газар, Эрүүл мэндийн Яам вакцинаа захиалж байгаа гэдэгт найдаж байна.

 Эрүүл байвал бусад нь болно доо

Durchbruch bei CoV-Impfstoff: 

Pfizer-Vakzine soll 90-prozentigen Schutz bieten

Pfizer und Partner Biontech kцnnten damit die weltweit ersten Unternehmen sein, die erfolgreiche Daten aus der fьr eine Zulassung entscheidenden Studienphase vorlegen kцnnen.

Breakthrough in CoV vaccine: 

Pfizer vaccine should offer 90 percent protection

Pfizer and partner Biontech could thus be the first companies in the world to be able to present successful data from the study phase that is crucial for approval. The Mainz biotech company Biontech is apparently on the verge of a breakthrough with its potential corona vaccine. The German biotechnology company and its US partner Pfizer presented positive data on effectiveness on Monday from the final study phase (preparation is administered to tens of thousands of test subjects) with the vaccination.90 percent protectionAccordingly, the risk of developing Covid-19 for study participants who received the vaccine called "BNT162b2" was more than 90 percent lower than without vaccination. Biontech and Pfizer are the first global corporations to be able to present successful data from the study with a corona vaccine, which is crucial for approval.The company states that the subjects did not experience any serious side effects. In the meantime, more than 43,500 people have received at least one of the two vaccinations as part of the "Speed of Light" project, which are given every three weeks. According to the manufacturer, vaccination protection is achieved one week after the second injection.