Japanese managements
http://mpo.mn/content/14
Маркетингийн төлөвлөлт нь маркетингийн менежерүүдийн үндсэн хийх ажлуудын нэг юм. Аливаа зүйлийг төлөвлөхдөө юуны өмнө нөхцөл байдлыг судалж шинжилдэг. Компаниуд гадаад орчноо шинжилснээр боломж ба аюул занал, дотоод орчноо судалж шинжилснээр давуу болон сул талуудаа тодорхойлно. Ингэж судалгаа шинжилгээ хийснээр тухайн байгууллага давуу талууддаа тулгуурлан гарч ирж буй боломжуудыг ашиглан хөгжих, сул талуудаа арилгах, учирч болзошгүй аюул заналаас зайлсхийх арга хэмжээг авна.
Гэхдээ судалгаа шинжилгээ төлөвлөлтийн өмнө хийгээд зогсохгүй бусад үед ч гэсэн хийж байх хэрэгтэй. Гадаад, дотоод орчноо шинжилсний үр дүнд компани цаашид юу хийхээ шийдэж үйл ажиллагаагаа төлөвлөнө. Төлөвлөлт нь ирээдүйд юу хийхээ судлаж шинжилсний үндсэн дээр зорилго, зорилтуудаа мөн эдгээр зорилго зорилтууддаа хүрэх, хэрэгжүүлэх арга замыг буюу стратегийг тодорхойлно.
Зорилгыг хүрэх ёстой уулын оройтой зүүрлэвэл стратеги нь тэрхүү оройд хүрэхийн тулд сонгож авсан замыг хэлнэ.
Гүйцэтгэлийн үе шатанд төлөвлөсөн үйл ажиллагааг бодитойгоор нь хэрэгжүүлдэг. Төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэх явцад болон хэрэгжсэний дараа гүйцэтгэсэн ажлын үр дүнг тодорхойлж дүгнэхийг хяналт гэж нэрлэнэ.
Шаардлагатай гэж үзвэл төлөвлөгөөндөө нэмэлт өөрчлөлт оруулах, сайжруулах арга хэмжээ авч болох ба дахин үнэлгээ, шинжилгээ хийнэ.
Ихэнх компаниуд маркетингийн төлөвлөлтгүйгээр үйл ажиллагаа явуулж байдаг. Ялангуяа жижиг, дунд бизнес эрхлэгчдийн мэргэжлийн мэдлэг, ур чадвар дутмаг нөгөө талаас нөөц боломжийн хувьд хязгаарлагдмал учраас өөрчлөгдөж буй өнөөгийн нөхцөлд төлөвлөлт хийх цаг барсан, шаардлагагүй зүйл гэж үздэг хүмүүс ч байсаар байгаа. Төлөвлөлт хийх нь дараах давуу талтай.
- Цаашид авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээний талаар нухацтай бодох боломж олгоно
- Зорилго, зорилтууд, стратегийг тодорхойлсноор компаний ажилтан бүр юу хийх талаар тодорхой төсөөлөлтэй болж өөр хоорондоо илүү уялдаатай ажиллана.
-Сайтар хийсэн төлөвлөлт нь орчны таагүй нөлөөллийг сайжруулах, гэнэтийн аюул заналыг даван туулахад туслана.
- Өөрийн үйл ажиллагаа хаана явж байгаа тодорхойлох гэм мэт болно
Байгууллагын стратеги ба маркетингийн төлөвлөлтийн ялгааг доор байгаа зурагнаас харна уу.
Стратеги төлөвлөлт нь нийт байгууллагын хүрээнд урт хугацааны үйл ажиллагааны ерөнхий чиглэлийг тодорхойлж дотоод нэгжүүдийн тухайлбал санхүү, хүний нөөц, үйлдвэрлэл, маркетингийн тус тусын төлөвлөгөөний үндэс суурийг бүрдүүлдэг.
Маркетингийн төлөвлөлт нь байгууллагын стратегийн зорилго, зорилтуудад хүрэхийн тулд тухайн нэгжид тодорхой хугацаанд хийж гүйцэтгэх ажлуудыг шаардагдах хөрөнгө, хариуцах эзэн, гүйцэтгэлийг хянах хэмжүүртэй нь тодорхойлж өгдөг үйл ажиллагаа юм.
Маркетингийн төлөвлөгөө нь тодорхой нэг бизнес, бүтээгдэхүүн эсвэл брэндийн хувьд хийгдэх боломжтой.
Стратеги нь “strategos” гэсэн эртний грек үгнээс гаралтай бөгөөд “байгаа нөөцөө ашиглан дайснаа дарах ухаан”-ыг илэрхийлж байжээ. Менежментийн ухаанд энэ үг нь зорилгодоо хүрэхийн тулд сонгосон арга замыг хэлнэ.
Жишээ нь: компани ирэх жил борлуулалтаа 10 хувиар нэмэгдүүлэх зорилго тавьсан бол зорилгодоо хүрэхийн тулд дотоод зах зээл маркетингийн үйл ажиллагаагаа эрчимжүүлэх эсвэл гадаад зах зээлд гарах стратегийн аль нэгийг нь баримтлах болно. Стратеги төлөвлөлт (strategic planning) нь байгаа нөөц бололцоондоо тулгуурлан өөрчлөгдөн хувьсах зах зээлийн нөхцөлд зорилгодоо хүрэх арга замыг олж боловсруулах үйл ажиллагаа юм.
Стратеги төлөвлөлт нь эрхэм зорилго, хэтийн зорилго, байгууллагын үнэт зүйлсийг тодорхойлохоос эхлэнэ. Үүний дараа хэтийн зорилгодоо хүрэхийн тулд эрхэм зорилгыг чиглүүлсний дагуу байгууллагын удирдлагын түвшин бүр тус тусын зорилго, зорилтуудыг тодорхойлох ёстой. Уг зорилго, зорилтуудынхаа хүрээнд байгууллагын удирдлага ямар үйл ажиллагаа явуулах, ямар бүтээгдэхүүн зах зээлд нэвтрүүлэх, хаана хөрөнгө оруулах хэрэгтэйг шийдэж бизнесийн багцаа бүрдүүлээд цаашидын хөгжлийн стратегийг тодорхойлно.
Д.Баярмаа: Маркетинг
-Газрын тосны үйлдвэр барих ажлын явц ямар байна?
-Олон улсын хэмжээнд болон Япон улсад тогтсон нийтлэг журмын дагуу Японы JBIC банкнаас олгох зээл санхүүжилтэнд Монгол Улсын Засгийн газраас баталгаа гаргаж өгөх шаардлага тавиад байгаа. Баталгааны бичгийг хууль эрх зүйн хүрээнд нэн даруй шийдвэрлэх шаардлагатай байна.
Монгол Улсад уул уурхай, боловсруулах үйлдвэр, дэд бүтцийн томоохон төслүүдийг хэрэгжүүлэхийн тулд УИХ-ын 2009 оны 22 дугаар тогтоолын заалтын дагуу “Хөрөнгө оруулалтын зээлд баталгаа гаргах тухай хуулийг” Сангийн Яам, Засгийн газар боловсруулж УИХ-д оруулж батлуулах үүрэгтэй.
Үүний дараагаар, үйлдвэрийн зураг төслийг боловсруулах, барилга угсралтын ажлыг гүйцэтгэх гэрээг байгуулж Японы JBIC банк болон Марубени корпорацитай зээл санхүүжилтийн хэлэлцээр хийгдэж үйлдвэр барих ажил энэ оноос эхлэх ёстой. Энэ баталгаан дээр удаашраад байсан.
-“Хөрөнгө оруулалтын зээлд баталгаа гаргах тухай хууль” батлагдсанаар гаднаас орж ирэх хөрөнгө оруулалтын нэлээд асуудлууд цэгцлэгдэх үү?
-Энэ хууль батлагдсанаар Монгол Улсад уул уурхайн олон ордуудыг эзэмших асуудал, Таван толгойн ордын асуудал, уран боловсруулах үйлдвэр, зэс хайлуулах, хар төмөрлөгийн үйлдвэрийг өргөтгөх шинэчлэх гээд дэд бүтцийн томоохон төслүүд хэрэгжүүлэх асуудлууд шийдэгдэнэ.
Төмөр зам, цахилгаан станц барих гээд энэ бүгдэд хөрөнгө оруулалтыг бүрдүүлэх арга зам бол банкны урт хугацаатай, бага хүүтэй зээл. Иймээс олон улсын санхүү банк болон Засгийн газрын шугамаар арилжааны нөхцөлтэй урт хугацаатай хямд хүүтэй зээл авахад төр засаг баталгаа гаргаж өгөх байдлаар хувийн хэвшилд дэмжлэг үзүүлснээр том төслүүдээ хэрэгжүүлэх нь дамжиггүй юм.
Хөрөнгийн биржээр хувьцаа худалдсанаар шийдвэрлэж чадахгүй. Хууль эрх зүйн орчин бүрдүүлэх нь чухал. Сангийн яам, Засгийн газарт даалгасан боловч харамсалтай нь их удаж байна. Сүүлийн 20 жилд бодит эдийн засгийн төсөл хэрэгжээгүй. Эдийн засгийн өсөлт хөгжлийг нэмэгдүүлэхийн тулд томоохон ордуудыг эзэмшиж боловсруулах үйлдвэр байгуулах түүнтэй холбоотой дэд бүтцийн төсөлгүйгээр уул уурхай хөгжих үндэсгүй.
-Японы тал техникийн зураг төсөл боловсруулах ажлын санхүүжилтэд шаардагдах зардлыг манай Засгийн газрыг гарга гээд байгаа гэл үү?
-Хөрөнгө оруулалтын санхүүжилт нээгдэхээс өмнө техникийн зураг төслийг боловсруулах ажлын санхүүжилтэнд шаардагдах хоёр сая ам.долларын асуудал урьдчилан шийдэх зайлшгүй шаардлагатай байгаа. Үүний нэг сая ам.долларыг Монголын талаас гаргахыг Японы тал санал болгоод байгаа. Монголын тал уг төсөлд хувь оролцоотой байх учир гаргах нь зайлшгүй гэж үзсэн байгаа.
-Энэ ажлыг эхлүүлэхэд манай талаас шалтгаалж байна гэсэн үг үү?
-Манай консорциум дээрх асуудлыг яаралтай шийдэж өгөх хүсэлтээ Ерөнхий сайд С.Батболдод албан бичгээр хүргүүлсэн. Мөн Японы талд Сангийн сайдаас Засгийн газрын баталгаа өгч болно гэсэн утгатай албан бичгийг урьдчилан JBIC банкинд өнгөрсөн оны арван нэгдүгээр сард явуулсан.
-Зээлийн хөрөнгө оруулалтаар баригдах үйлдвэрт хувийн компани оролцох шаардлага байна уу? “Монголсэкию” компани төсөл дуусахаар эзэмшигчээр үлдэх үү?
-Япон Монголын эдийн засгийн харилцааг шинэ шатанд гаргах зорилгоор энэ төслийг хэрэгжүүлэхэд төр болон хувийн хэвшлийн эдийн засгийн холимог харилцаа чухал болж байна. Манай улс зах зээлийн нийгэмд шилжсэнээр хувийн хэвшил дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 70 хувийг хангаж байгаа нөхцөлд төр хувийн хэвшилтэйгээ хамтрах нь хөгжлийг түргэтгэхэд нөлөө үзүүлнэ. Монгол Улсын 2011 оны үндсэн чиглэлд “ Дархан-Уул аймагт жилдээ хоёр сая тонн газрын тос боловсруулах хүчин чадалтай үйлдвэр байгуулах төслийг хэрэгжүүлэхийн тулд Засгийн газар болон хувийн хэвшлийн компанийн оролцоотой консорциум байгуулж үйлдвэрийг барьж эхлүүлэх” гэж заасныг үндэслэн манай компани оролцож байна.
Манай гурван компани Засгийн газрын хувь оролцоо 40 хувь, Монголсэкию компанийн оролцоо 60 хувь байх саналыг оруулсан байгаа. Мөн төрийн болон хувийн хэвшлийн консорциум байгуулах талаар Засгийн газраас шийдвэр гаргаж өгөхийг хүссэн. Энэ нь Японы JBIC банкнаас төслийн зээл олгоход нэг үндэслэл болох юм.
“Монголсэкию” ХХК 2006 онд энэхүү төслийг Японы талтай хамтран гүйцэтгэхийн тулд Монголын талын хуулийн этгээд байх үүднээс байгуулагдсан компани. Төрийн болон хувийн хэвшлийн хамтарсан үйлдвэр хэлбэрээр явах Монголын компани. Эзэмших эрхийг төрийн өмчийн хороо шийднэ.
-Үйлдвэрийн түүхий эд болох түүхий тосыг ОХУ-аас авахаар болсон уу? Тамсагаас авах боломж байгаа юу?
-Түүхий тосны хэрэгцээг хангах асуудлаар “Монголсэкию” компани, Марубени корпораци, Иркутскийн нефьтийн компанитай хэлэлцээ хийж энэ үйлдвэрт 2014 оны эхний хагасаас газрын тос нийлүүлэх тухай Меморандумд Эрхүү хотноо өнгөрөгч оны наймдугаар сард гарын үсэг зурсан. Эхний жилдээ гаднаас түүхий тосоо импортоор авч байгаад цаашид Монголын нутаг дэвсгэрт Тамсаг булагт ч юм уу хангалттай их хэмжээний олборлолт явагдвал дотоодоосоо түүхий тосоо авах чиглэлтэй байгаа. Одоогоор Тамсагийн геологийн нөөц 119 сая тонн нөөцтэй. Олборлолт ашиглалтын нөөц нь 13,7 сая тонн тэгэхээр хангалттай нөөц болж чадахгүй.
-Үйлдвэр баригдсанаар тухайн нутаг орны дэд бүтцийн байгууламж хэр сайжрах вэ?
-Газрын тос боловсруулах үйлдвэрийг дэд бүтэц сайтай газар байгуулах ёстой. Тиймээс Дархан-Уул аймгийг сонгосон. Их хэмжээний ус, цахилгаан хэрэглэдэг. Цагт 200 тонн ус хэрэглэж, 21 мг втын цахилгаан хэрэглэнэ. Үйлдвэрийн байрлал нь Дархан-Уул аймгийн зүүн урд “Дархан-2” дэд станцын ойролцоо баригдана. Энэ газар цэвэр бохир усны байгууламжын хүрэлцээ усны нөөц сайтай. Төмөр зам, авто замын салаа тавигдана. Дархан дэд станцаас үйлдвэр хүртэл 2,5 км цахилгаан шугам трансформатор барина. Түүхий бүтээгдэхүүн, бэлэн бүтээгдэхүүнийг ачиж буулгах төмөр замын тавцан байгуулна. Ажилчдын орон сууц гээд олон барилга байгууламж баригдана.
-Түүхий тос болон бэлэн бүтээгдэхүүн импортлоход ялгаагүй гэж ярьцгаадаг?
-Ялгаатай. Дэлхий дээр 20,30 орон л түүхий тосны нөөцтэй. Ихэнх орон импортлож боловсруулдаг. Манайх түүхий тосыг боловсруулснаар 600 хүний ажлын байр нэмэгдэнэ. Цоо шинэ техник технологи нэвтрэнэ. Жилд 700 тэрбум төгрөгийн нэмүү өртөг шингэсэн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэнэ. Улсын төсөвт жилд 260 тэрбум төгрөгийн орлого төвлөрүүлнэ. Гэтэл бэлэн бүтээгдэхүүн , бензин, дизелийн түлш импортлогч компаниудын жилийн шатахууны борлуулалтаас улсын төсөвт найм орчим тэрбум байдаг юм билээ.
-Технологийн давуу тал, байгаль орчин, хүний эрүүл мэндэд учруулах хор, сөрөг нөлөөллийг хэр багасгасан вэ?
-ОХУ жилдээ Европын орнуудад 39 сая тонн дизелийн түлш экспортлодог. Тус орнууд дизелийн түлшийг хагас боловсруулсан бүтээгдэхүүн гэж үзэн хямдхан авч дахин боловсруулдаг. Бензиний тухайд хар тугалаг, кадмин зэрэг хүнд металлийн хор хольц хүхрийн агуулга ихтэй зэргээс болж стандарт шаардлага хангадаггүй учраас авдаггүй.
Японы технологи хүхэргүйжүүлэх том байгууламжтай. Тиймээс хүний эрүүл мэнд, хүрээлэн буй орчинд сөрөг нөлөөгүй. Мөн үнэргүйжүүлэх технологи нь онцгой өндөр. Манайд ШТС-аас бензин юүлэхэд маш их үнэртдэг. Тэр хэмжээгээр орчиноо хордуулж байдаг. Манайд хийсэн саяхны нэг судалгаагаар хотын төв дотор амьдардаг хүүхдийн цусанд хар тугалаг 16 микрограмм илэрсэн.
Энэ нь ДЭМБ-ын зөвшөөрөгдөх хэмжээнээс арав дахин их, харин гэр хороолол хашаандаа машинаа тавьж хонодог айлын хүүхдийн цусанд 70 микрограмм хар тугалаг илэрсэн гэж. Энэ бол зөвшөөрөгдөх хэмжээнээс асар их. Иймээс өндөр чанартай технологи Монголд нэвтэрч байгаа учир энэ байдал багасна. Шинэ шилдэг технологоор үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүнийг хэрэглэнэ гэдэг маш их ач холбогдолтой. Үүгээрээ Орос, Хятадын технологиос давуу юм.
-Жижиг үйлдвэр хаягдал ихтэй байдаг гэсэн хаягдлаа яаж шийдвэрлэх вэ. Ер нь үйлдвэрийн байгууламж нь ямархуу хэмжээтэй байх вэ?
-Технологи өндөр учир 90 хувь нь шингэн түлш болж гарна. Хаягдал гардаггүй. Харин мазут нефтийн коксийг утаагүй түлшинд хэрэглэж болно. Асфальт, битум хийж болно. Бага хэмжээтэй ялгарсан хүхрийг химийн үйлдвэрт өгч болно. Орос, Хятадын технологи нефтиэсээ 50 орчим хувь нь шингэн түлш болж гардаг. Америкийн болон Евро таван технологоос ч өндөр. Үйлдвэр нь 13 техникийн байгууламжаас бүтнэ. Эхлээд түүхий тосоо оруулаад давсгүйжүүлээд, нэрэлтийн аппаратанд оруулах байгууламж байна. Доторх нэрэлтийг автомат удирдлагын системээр удирдана. Дараа нь боловсруулалтын шатанд шилжинэ. Тэгээд хоргүйжүүлэх, үнэргүйжүүлэх, шат дараалсан дамжлагаар дамжигдан эцсийн бүтээгдэхүүн болно.
Тос хадгалах савны диаметр нь 52 метр, өндөр нь 15 метр хөвдөг тагтай, зургаан том сав тавигдана.120 төрлийн төхөөрөмжтэй лаборатор ажиллана. Бэлэн бүтээгдэхүүнээ төмөр зам болон авто машинаар ачих байгууламж , 20 вагоны сесчерээс түүхий тосыг зэрэг буулгах насосын станцын байгууламж зэрэг төмөр замын тавцан байна.
Харуул хамгаалалт, гал команд гээд бүх зүйл бэлэн байдалд ажиллана. ТЭЗҮ-ээр 50 инженер техникийн ажилчдыг Японд бэлтгэж, 220 техникийн ажилчдыг дотооддоо бэлтгэнэ. Өнгөрсөн оны аравдугаар сард үйлдвэрийг барьж байгуулах Японы “Тоёо инженеринг” корпорацийн төлөөлөгчид Дарханд очиж туслан гүйцэтгэх компаниудыг орон нутгийн барилгын, цахилгаан эрчим хүчний , усны компаниудыг сонгож оролцуулахаар тохиролцсон.
“Тоёо инженеринг” корпораци түлхүүр гардуулах нөхцлөөр гурван жилийн хугацаанд барина. Сүүлийн 40 жилд дэлхийн 50 улсад 1500 химийн нефьтийн үйлдвэр байгуулах төслийг хэрэгжүүлсэн нэр хүндтэй туршлагатай компани.
-Зардлаа хэдэн жилийн хугацаанд нөхөж хэзээнээс ашигтай ажиллаж эхлэх вэ?
-Хөрөнгө оруулалтыг дөрвөн жилийн хугацаанд нөхөж ашигт ажиллагааны түвшинг 25 хувь байхаар тооцсон. Зээл болон зээлийн хүүг үйлдвэр ашигт ажиллагааны хувиар арван жилийн хугацаанд төлнө. 600 сая долларыг эхний жилд 30 сая, 60,60 саяаар дараа дараагийн жилүүдэд төлж барагдуулна гэсэн үг. Япон улс өндөр техник технологио гадаадад нэвтрүүлэх бодлогоор энэхүү төслийг хямд хүүтэйгээр зээлэх боломжыг зээлийн хэлэлцээрийн явцад хийнэ гэдгээ мэдэгдсэн.
Дотоодын хэрэглээг 100 хувь хангана. 2015 он гэхэд бүрэн хүчин чадлаараа ажиллах бөгөөд жилд нэг сая тонн дизелийн түлш, 600 мянган тонн бензинийг дотоодын хэрэгцээнд нийлүүлнэ. Шатахууны үнэ тухайн үеийн дэлхийн зах зээлийн түүхий нефтийн үнээс хамаарна. Гэхдээ үнэ маш тогтвортой хадгалагдана. Стандартын шаардлага хангасан бүтээгдэхүүн гарч агаарын бохирдол буурахад онцгой нөлөөлнө.
Ц.Мягмарбаяр
http://mining.news.mn/content/99863.shtml 2012.3.12
Нэгдүгээр сард Монгол оронд өрнөсөн нефть бүтээгдэхүүний хямралын дараа нийлүүлэлтийн энэхүү бэрхшээлийг хэрхэн даван туулах талаар нийгэмд өргөн хэлэлцүүлэг өрнөөд байна. Тухайлбал, www.news.mn сайтаар дамжуулан олон нийтээс авсан санал асуулгад оролцогсдын 84 хувь нь “Нефтийн хямралаас гарах гарц нь боловсруулах үйлдвэртэй болох” гэж хариулсан бол оролцогсдын 5 хувь нь “Төрийн зохицуулалт хэрэгтэй” гэжээ.
Түүнчлэн, Монголын үндэсний олон нийтийн телевизээр явуулсан “Нефтийн хараат байдлаас хэрхэн гарах вэ” цуврал хэлэлцүүлэгт төр засгийн шийдвэр гаргагчид болон бизнесийнхэн, эрдэмтэн судлаачид гэсэн өргөн бүрэлдэхүүн оролцсон юм. Оролцогчдын олонхи нь боловсруулах үйлдвэрийн талаар өөрсдийн байр суурь, судалгааг танилцуулсан билээ. Газрын тос боловсруулах болон нүүрс шингэрүүлэх төслүүдийн талаарх эрдэмтдийн байр суурь сонирхол татаж байсан бөгөөд эдүгээ дэлхий дахинд анхаарал татсан томоохон зарим төслийн тухай уншигч Та бүхэн товч танилцуулъя.
Монгол улс газрын тосны 200 тэрбум тонн нөөцтэй. Газрын тос боловсруулах үйлдвэр байхгүйн улмаас импортоор 100 хувь хэрэгцээгээ хангасаар ирсэн нь эдийн засгийн хувьд ихээхэн дарамт учруулдаг. “Шатахууны үнэ өссөнтэй холбогдуулан...” гэсэн тайлбарт монголчууд хэдийнэ дасал болжээ.
Монгол улс газрын тосны бүтээгдэхүүний 98 хувийг ОХУ-аас, үлдсэн хоёр хувийг Хятад болон бусад орноос нийлүүлдэг. Оросын эдийн засгийн гол судас нь нефть ба үйлдвэрлэл нь130 гаруй жилийн түүхтэй. Газрын тосны дэлхийн хамгийн том үйлдвэрлэгч энэ орон өдөрт 10.26 сая баррель нефть олборлож байна. Тус улс нь үйлдвэрлэсэн шатахууныхаа хагасыг дотооддоо хэрэглэдэг. 2011 оны аравдугаар сарын 1-ний өдрөөс нефть болон нефтийн бүтээгдэхүүний “60-90-66” шинэ журмыг мөрдөх болсон. Энэхүү журмаар нефтийн бүтээгдэхүүн, бензины экспортын үнэ нь түүхий нефтийнхээс илүү үнэтэй болж байгаа юм.
Монгол руу орж ирэх газрын тосны бүтээгдэхүүний хилийн үнэ огцом өссөн нь үүнтэй холбоотой. Мөн 2011 онд Оросын дотоодын зах зээл дэх шатахууны хомсдол, хязгаарлалт, үнийн өсөлт ч манайд ихээхэн мэдрэгдсэн. Хойд хөршөөс шатахуун нийлүүлэх боломжтой ч тус улсын эдийн засаг, түүний дотор шатахууны зах зээлийн хэлбэлзэл, зарим тохиолдолд улс төрийн өөрчлөлт шинэчлэл манай улсад нийлүүлэх шатахууны үнэд шууд нөлөөлдөг нь томоохон бэрхшээл.
Хятад улсын хувьд эдийн засгийн түргэн өсөлтийг дагаад газрын тосны импорт нь сүүлийн таван жилд хоёр дахин өссөн. Дэлхий дахины газрын тосны нийт хэрэглээний гуравны нэгийг дангаар Хятад улс хэрэглэж байна. Зөвхөн ганц жилийн дотор автомашины тоо 20 саяар нэмэгдсэн байх юм. Хятад нь газрын тосны 14 жилийн нөөцтэй гэх мэдээлэл ч бий. Одоо тус улс нь газрын тосны нийт импортынхоо талаас илүү хувийг Ойрхи Дорнодоос хийж байна.
Газрын тос бол яах аргагүй стратегийн асуудал учир тэд Орос, Төв Азийн зарим орноос хийн хоолой нутаг руугаа татах талаар төлөвлөж байгаа юм. Хэдхэн жилийн дараа “тэг” заачихгүйн тулд одооноос эхлэн газрын тосны нөөц баялагтай боловч техник, хөрөнгөгүй орнуудад хөрөнгө оруулалт хийхийг зорьж байна. Тиймээс Хятад манай улсад газрын тосны бүтээгдэхүүн “илүүчлэх”-ээс илүүтэй газрын тос боловсруулах үйлдвэр барихад хамтарч ажиллах сонирхолтой.
Манай улсын шатахууны нийт хэрэглээний хамгийн өндөр буюу 30 орчим хувийг уул уурхайн салбар эзэлж, үлдсэн хувь нь төмөр зам, хөдөө аж ахуй, газар тариалан, нийтийн тээвэр болон иргэний агаарын тээвэрт ногддог. Газрын тосны бүтээгдэхүүний хэрэглээний судалгаанаас үзэхэд 2004, 2008 онд газрын тосны бүтээгдэхүүний импорт 24.8-38.3 хувиар огцом өссөн, харин бусад жилүүдэд 2.3-7.7 хувиар жигд өсөлттэй гарсан байна. Дээрх огцом өсөлтүүд уул уурхай болон хөдөө аж ахуйн салбарын үйл ажиллагаа эрс нэмэгдсэнтэй шууд холбоотой.
2011 оны байдлаар манай улсын газрын тосны бүтээгдэхүүний хэрэглээ нэг сая орчим тонн байна. Эдийн засгийн хөгжлийн гол хөшүүрэг уул уурхайн салбар хэмээн тодорхойлоод байгаа учир тус салбарыг дагасан уурхай болоод үйлдвэрүүд бүрэн хүчин чадлаараа ажиллаж эхлэхэд шатахууны хэрэглээ цаашид ч улам өсөх нь тодорхой. 2015 онд хэрэглээ 1.5 сая тонноос илүү гарна гэсэн таамаг бий. Иймд урт удаан хугацаанд газрын тосны бүтээгдэхүүнээ оновчтой бодлогоор найдвартай хангаж, түлшний хараат байдлаас гарч, газрын тосны боломжит нөөцдөө тулгуурлан ирээдүйд дотооддоо түлш үйлдвэрлэх нь хамгийн чухал зорилт болоод байна.
Уул уурхай, барилгын салбарын их бүтээн байгуулалтыг дагаад нефтийн бүтээгдэхүүн, түүний дотор дизель түлшний хэрэглээ улам бүр нэмэгдэх тул ийм төрлийн үйлдвэрүүдийг барьж ашиглалтад оруулах нь ихээхэн үр ашигтай. Дэлхийн зах зээлд нэг баррель нефтийн үнэ 70-80 ам.доллар байхад нүүрсийг хийжүүлж газрын тосны бүтээгдэхүүн гаргах нь эдийн засгийн хувьд ашигтай гэж мэргэжилтнүүд үздэг. Өнөөдөр дэлхийн зах зээл дээр түүхий нефтийн үнэ 100 ам.долларт хэлбэлзэж, буурах төлөв одоогоор үгүй байна. Тэгэхээр ийм үйлдвэр барих нь ашигтай болж таарч байгаа юм. Гэхдээ нүүрсийг хийжүүлэн дизелийн түлш болон бензин үйлдвэрлэх үйлдвэрлэлийн төхнологи нь ялгаатай байдаг учир чиглэл тус бүрд хэд хэдэн үйлдвэр барих шаардлагатай.
Шингэн түлш үйлдвэрлэл нь харьцангуй урт түүхтэй. Дэлхийд өргөн хэрэглэгддэг үндсэн хоёр технологи бий. Энэ нь газрын тосоор шууд боловсруулах болон нүүрс боловсруулж химийн аргаар түлш үйлдвэрлэх аргууд. Шууд буюу гидрогенжүүлэн шингэрүүлэх аргыг 1913 онд Германы эрдэмтэн Бергиус боловсруулсан аж. Ийм аргаар шингэн түлш үйлдвэрлэх анхны туршилтын байгууламж 1927 онд Германд, үүнээс таван жилийн дараагаар Англид байгуулагджээ. Шууд бус аргыг 1923 онд Германы эрдэмтэн Фишер, Чехийн эрдэмтэн Тропш нар боловсруулсан байдаг.
Эдгээр технологи дээр тулгуурласан шингэн түлш гаргах үйлдвэр дэлхийн хоёрдугаар дайны өмнө ихээхэн хөгжжээ. 1920–1950 оныг нүүрсний химийн технологийн алтан үе хэмээдэг байна. Гэсэн ч XX зууны хоёрдугаар хагаст нефтийн олборлолт элбэгшсэнтэй холбоотой эдийн засгийн учир шалтгаануудын улмаас үйлдвэрүүд хаагдаж, 1970-аад оноос эргэн сэргээгдсэн аж. Дэлхийн зах зээлд нефтийн үнийн өнөөгийн өсөлт нь нүүрснээс шингэн түлш үйлдвэрлэх техно¬логийг ашиглах нөхцөлийг бүр¬дүүлж байна.
Нүүрсний өөрийн өртөг хямд улс оронд ийм технологийн үйлдвэр барих нь өндөр үр ашигтай. Тиймээс нүүрс- химийн шинэ дэвшилтэт технологи боловсруулах, энэ чиглэлийн үйлдвэр байгуулах оролдлого дэлхийн улс орнуудад эрчимтэй өрнөж байна. ӨАБНУ-д Фишер-Тропшийн аргаар шингэн түлш үйлдвэрлэх 0.4 сая тоннын хүчин чадалтай Сасол нь одоогоор дэлхийд хамгийн том үйлдвэрт тооцогддог. Технологийн патент эзэмшигч, үйлдвэрлэгч энэ компанийн хувьд гадаад орнуудад технологио нийлүүлэхдээ өөрөө заавал хувь эзэмшиж, хамтран хөрөнгө оруулдаг байна. Австралийн "Monash Energy" компани "Англо Американ" болон "Shell" зэрэг хамтран томоохон төсөл хэрэгжүүлнэ.
Тус газарт шинээр нүүрсний ил уурхай барьж, нүүрс шингэрүүлж өөрийн шингэн түлшний хэрэгцээний 25 хувийг хангах юм. Түүнчлэн Европ, Хойд Америкт нүүрснээс шингэн түлш гаргах үйлдвэрийг барих асуудлыг эрчимтэй судалж байна. АНУ нь 2030 онд нүүрс, биомасс ба байгалийн хийнээс гарган авах шингэн түлшний хэмжээг өдөрт 3.7 сая баррельд хүргэх зорилт тавьжээ. Тэгвэл Хятад улс энэ салбарт тэргүүлэх орны нэг болж олон тооны төсөл хэрэгжүүлж байна.
Ойрын арван жилд нүүрснээс шатахуун гаргах үйлдвэр байгуулахад арав гаруй тэрбум ам.доллар зарцуулахаар төлөвлөсөн байх юм. Тус улсын нүүрс олборлолтоор тэргүүлэгч “Shenhua Group” болон “Ningxia Coal Industry” компаниуд Англи–Голландын “Royal Dutch/Shell”, Өмнөт Африкийн Sasol зэрэг компанитай хамтран томоохон хүчин чадалтай үйлдвэр байгуулахаар төлөвлөж байна. Мөн Нинхуа, Шанси мужуудад өдөрт 60 мянган баррель газрын тос үйлдвэрлэх хүчин чадалтай нүүрс шингэрүүлэх үйлдвэрүүдийг барьж эхлээд буй.
Манай улсын хувьд газрын тосны бүтээгдэхүүн боловсруулах үйлдвэрийн хэд хэдэн төсөл яригдаж, судалгааны шатандаа явж байна. Импортын болон дотоодын нефть боловсруулах чиглэлээр одоо гурван төсөл бэлтгэгдсэн бөгөөд хамгийн том нь Дарханд Японы санхүүжилтээр босох үйлдвэр юм. Энэ үйлдвэр нь нэг сая гаруй тоннын хүчин чадалтай. Дотоодын газрын тосны үйлдвэрийн төслүүд Зүүнбаян, Дорнодын чиглэлд боловсруулагдсан. Гэхдээ манай улсын газрын тосны нөөцийн хэмжээ бага тул дотоодын нөөц бололцоонд тулгуурлан шатахуун үйлдвэрлэх тохиолдолд манайд элбэг байгаа нүүрсийг хийжүүлэх, шингэрүүлэх боломжийг ашиглаж нүүрс боловсруулах замаар шатахуун үйлдвэрлэх ихээхэн боломж бий .
Манай улсын нүүрсний геологийн таамаг нөөц 175 тэрбум тонн бөгөөд цаашид өсөх магадлалтай гэж үздэг. Үүнээс 100 гаруй тэрбум тонныг нь хүрэн нүүрс эзэлнэ. Дэлхийн зах зээлд өндөр үнээр борлуулдаг, металлургийн зориулалтаар ашиглах боломжтой коксжих ба чулуун нүүрстэй харьцуулахад хүрэн нүүрс нь насжилтын зэрэг, илчлэг багатай, хувиралд хялбар орох шинж чанартай. Ийм учир коксжих нүүрснээс 3-4 дахин хямд байдаг ч газрын тос, шингэн түлш гарган авахад илүү тохиромжтой аж. Нүүрс шингэрүүлэх үйлдвэр байгуулах чиглэлээр Монголын алт компани нүүрс шингэрүүлж бензин гаргах үйлдвэрээ 2017 оноос ашиглалтад оруулахаар ажиллаж байна.
Дотооддоо эдгээр үйлдвэрүүдийг байгуулснаар ОХУ-аас авч буй шатахууны үнээс 10-15 хувь хямд байж, газрын тосны бүтээгдэхүүн худалдаж авахад зарцуулах жил бүрийн нэг тэрбум ам.долларыг хэмнэх, хэдэн мянган ажлын байрыг бий болгох гээд олон давуу талтай. Одоогоор нэг тонн нүүрс олборлох өөрийн өртөг харьцангуй өндөр байгаа боловч шингэн түлшний тодорхой хэсгийг үйлдвэрлэж хангах нь ирээдүйд стратегийн ач холбогдолтой. Нүүрсний нөөцөөр дэлхийд дээгүүрт орох манай улс нефтийн хараат байдлаас гарах боломж 100 хувь байна. Нефть бүтээгдэхүүний өндөр үнийг өдгөө ямар ч хатуу зохицуулалтаар хянах боломжгүй байгаа ийм нөхцөлд боловсруулах үйлдвэрүүдийг дэмжих замаар хараат байдлаас гарах гарц бий юм. Гагцхүү төрийн бодлого тодорхойлогчид энэ боломжийг бодитой харж, зөв бодлогоор дэмжих аваас Монгол улс дотооддоо хэрэгцээт шатахуунаа өөрсдөө үйлдвэрлэх цаг ойрхон.
Э. Жаргал
http://mpo.mn/content/14
5S Good Housekeeping- 5S буюу 5С нь байгууллагын ажлын байранд буй алдагдлуудыг бууруулах зарчим юм.
Сейри, сейтон, сейсо, сейкецү, шицүке гэсэн 5С үсэгнээс эхэлсэн Япон үг юм. Англи хэл рүү орчуулбал sort, set in order, clean, standardize, and sustain гэсэн үг бөгөөд монгол хэлэнд буулгавал сайн ангилан ялгах, сайтар цэгцлэн зохион байгуулах, сайхан цэвэрлэж цэмцийлгэх, стандартчилан хэвшүүлэх, сахилга батыг төлөвшүүлэх гэсэн утгатай юм.
Ажлын байр эмх цэгцгүй, бохир заваан байхад ажлын байрны аюулгүй байдал алдагдахаас эхлээд ажилчид хүртэл сэтгэл ханамжгүй ажиллах болно. Тэгэхээр 5С нь “Шууд бодох” болоод “Харагдахуйц” ажлын байрыг бий болгодог бөгөөд байгууллагуудад дэлхийн зэрэглэлийн компани болох суурь үндэс болдог.
5С хөтөлбөрийг хэрэгжүүлснээр хамгийн өндөр бүтээмжтэй хамт олон төдийгүй хамгийн бүтээмжтэй байгууллага болох анхны алхам болно гэж ойлгож болно. 5С хөтөлбөрөөр дамжуулан ажилчдыг идэвхжүүлж, сургаж, 5С-ийн практик хийлгэснээр зөвхөн ажлын байрыг сайжруулаад зогсохгүй ажилчдын ажилдаа хандах хандлагыг өөрчилж, илүү бүтээлч, бүтээмжтэй компанийг бий болгох юм. Мөн байгууллагын уур амьсгал сайжраад зогсохгүй байгууллагын соёлыг төлөвшүүлдэг.
Seiri - Sorting /Ажлын байран дээр буй хэрэгцээтэй, хэрэгцээгүй зүйлсийг ангилан ялгаж, хэрэггүйг нь устгах/
Seiton - Orderliness /Хэрэгцээтэй зүйлсийг авч хэрэглэхэд хялбараар байрлуулах/
Seiso - Clean/cleanliness /Ажлын байранд ямар ч бохир зүйл байхгүйгээр бүрэн цэвэрлэж цэмцийлгэх/
Seiketsu - Standardize/Purity /Өмнөх 3 алхмыг хэвшил болгох замаар тохилог бүтээмжтэй ажлын байрыг бий болгох/
Shitsuke - Sustaining/discipline/commitment /Ажлын зөв соёл, бүтээмжтэй ажиллах ухамсар төлөвшүүлэх/
Seiton - Orderliness /Хэрэгцээтэй зүйлсийг авч хэрэглэхэд хялбараар байрлуулах/
Seiso - Clean/cleanliness /Ажлын байранд ямар ч бохир зүйл байхгүйгээр бүрэн цэвэрлэж цэмцийлгэх/
Seiketsu - Standardize/Purity /Өмнөх 3 алхмыг хэвшил болгох замаар тохилог бүтээмжтэй ажлын байрыг бий болгох/
Shitsuke - Sustaining/discipline/commitment /Ажлын зөв соёл, бүтээмжтэй ажиллах ухамсар төлөвшүүлэх/
5С-ийг хэрэглэсэн компани үргэлж амжилттай байдаг ба өндөр бүтээмж, нэг янзын чанар, зардал үр ашигтай, хуваарилалт зөв, хүмүүсийн ажиллах үеийн аюулгүй байдал сайн, ёс суртахууны төвшин өндөр байдаг зэрэг юм.
5С-ийн хэрэгжүүлж байгаа байгууллага юуг хожих вэ ?
5С-гээс хувь хүн юуг хожих вэ ?
Эдгээрийг нэгтгэж үзвэл 5С-ийг хэрэгжүүлсэнээр хүмүүс бүтээлч хандлагатай болж өөр хоорондоо нөхөрсөгөөр харилцаж, байгууллагын хамт олны дотор эрүүл уур амьсгал бүрддэг байна .
|
7 Wastes-7 алдагдал
Алдагдал гэдэг нь бүтээгдэхүүн үйлчилгээг бий болгоход нэмэгдсэн өртөг бий болгодоггүй ажлуудыг хэлнэ. Хэдийгээр алдагдал нь аливаа байгууллагад байдаг хэдий ч алдагдал ихэссэнээр мөнгө урсгаж байдаг. Ялангуяа үйлдвэрлэл эрхэлж буй байгууллагуудын хувьд Тоёотогийн инженер ноён Таичи Охно алдагдлуудыг 7 категорит хамааруулжээ. Үүнийг Японд 7 муда гэж нэрлэдэг. Жишээ нь хүлээлт, тээвэрлэлт, процессийн алдагдал, бараа материалын илүүдэл, хөдөлгөөн, гологдол, хэт үйлдвэрлэл
Waiting –Хүлээлт
Хүлээлтийн асуудал нь алдагдлын нэг хэлбэр юм. Бид хүлээлттэй хаа сайгүй л тулгарч байдаг. Жишээ нь машин тоног төхөөрөмж эвдрэхэд, түүхий эд бараа материал ирэхийг хүлээх, хэн нэгэн хуралд хоцрох гэх мэт хүлээлт хаа сайгүй л үүс ч байдаг. Шалтгаан нь буруу төлөвлөлт, муу зохион байгуулалт, тохиромтой сургалт хангалтгүй хийгдсэн, хяналт сул, зохион байгуулалтгүй зэргээс үүсдэг.
Transporting - Тээвэрлэлт
Алдагдлын нэг хэлбэр болох тээвэрлэлт нь нэг газраас нөгөөрүү шилжих үзэгдэл бөгөөд нэмэгдсэн өртгийг бий болгодоггүй. Тиймээс аль болох хугацааг нь багасгах хэрэгтэй. Тээвэрлэлтийн хугацааг багасгах 2 арга байдаг. Нэг нь тээвэрлэлтийн аргыг сайжруулах нөгөө нь тээвэрлэлт хийх замын зургыг гаргаж хэрэгцээгүй тээвэрлэлтийг устгах
Processing - Процесс
Процессийн алдагдал. Жишээ нь: Механикаар баглаа боодол хийсэн нь илүү хугацаа хэмнэх үү электрон байдлаар бараа бүтээгдэхүүний баглааа боодлыг хийсэн нь дээр үү? Хэрэгцээгүй процессийг илрүүлж устгах
Процессийн алдагдал. Жишээ нь: Механикаар баглаа боодол хийсэн нь илүү хугацаа хэмнэх үү электрон байдлаар бараа бүтээгдэхүүний баглааа боодлыг хийсэн нь дээр үү? Хэрэгцээгүй процессийг илрүүлж устгах
Inventory - Бараа материал эд хогишл
Хэрэгцээгүй эд хогшил нь үйлдвэрийн байранд зай эзлэн агуулагдаж байдаг. Үүнтэй ижилээр процессд байгаа болон дууссан үйлдвэрлэл нь мөн алдагдал болж байдаг.
Motions - Хөдөлгөөн
Илүүдэл хөдөлгөөн нь нэмэгдсэн өртөг мөн бий болгодоггүй ажилд хамаарагдаж байдаг.
Илүүдэл хөдөлгөөн нь нэмэгдсэн өртөг мөн бий болгодоггүй ажилд хамаарагдаж байдаг.
Бүх биеийн хүчний ажил нь энгийн хөдөлгөөнөөр хийгдэж байх ёстой. Хөдөлгөөний судалгаа нв аж үйлдвэрийн инженерчлэлийн нэг аспект болж өгдөг. Энэ нь ашиггүй хөдөлгөөнийг устгахад хэрэгтэй. Ихэвчлэн ажлын байрны зохион байгуулалтыг сайжруулсанаар хөдөлгөөний алдагдал багасдаг.
Defects - Гологдол
Чанаргүй бүтээгдэхүүн, бүтээгдэхүүний гологдол нь алдагдлын бас нэг хэлбэр юм. Дефекттэй бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэснээр хэрэглэгчийн гомдол нэмэгдэх болоод бүтээгдэхүүнийг дахин үйлдвэрлэхэд цаг хугацаа, хөрөнгө мөнгө их шаардагддаг.
Overproduction - Хэт үйлдвэрлэл
Үйлдвэрлэлийн газруудад ихэнхидээ тохиолддог. Шаардлагатай хэмжээнээс хэтрүүлэн үйлдвэрлэх. Энэ нь маш их зардал бий болгодог. Гол шалтгаан нь буруу төлөвлөлт, хэт эрт үйлдвэрлэлт, чанарын хяналтын дутмаг байдлаас бий болдог.
Эдгээрийг хэрэгжүүлэхэд ажлын байрны фото зураг, видео бичлэгийг он сар, цаг хугацаатай нь дахин дахин авч хамт олны анхаарлын төвд байлгах нь өндөр ач холбогдолтой гэдгийг Японы олон байгуулга хамт олон нотолсон. Д.Ж
Байгууллагын стратегийн төлөвлөлт
Маркетингийн төлөвлөлт нь маркетингийн менежерүүдийн үндсэн хийх ажлуудын нэг юм. Аливаа зүйлийг төлөвлөхдөө юуны өмнө нөхцөл байдлыг судалж шинжилдэг. Компаниуд гадаад орчноо шинжилснээр боломж ба аюул занал, дотоод орчноо судалж шинжилснээр давуу болон сул талуудаа тодорхойлно. Ингэж судалгаа шинжилгээ хийснээр тухайн байгууллага давуу талууддаа тулгуурлан гарч ирж буй боломжуудыг ашиглан хөгжих, сул талуудаа арилгах, учирч болзошгүй аюул заналаас зайлсхийх арга хэмжээг авна.
Гэхдээ судалгаа шинжилгээ төлөвлөлтийн өмнө хийгээд зогсохгүй бусад үед ч гэсэн хийж байх хэрэгтэй. Гадаад, дотоод орчноо шинжилсний үр дүнд компани цаашид юу хийхээ шийдэж үйл ажиллагаагаа төлөвлөнө. Төлөвлөлт нь ирээдүйд юу хийхээ судлаж шинжилсний үндсэн дээр зорилго, зорилтуудаа мөн эдгээр зорилго зорилтууддаа хүрэх, хэрэгжүүлэх арга замыг буюу стратегийг тодорхойлно.
Зорилгыг хүрэх ёстой уулын оройтой зүүрлэвэл стратеги нь тэрхүү оройд хүрэхийн тулд сонгож авсан замыг хэлнэ.
Гүйцэтгэлийн үе шатанд төлөвлөсөн үйл ажиллагааг бодитойгоор нь хэрэгжүүлдэг. Төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэх явцад болон хэрэгжсэний дараа гүйцэтгэсэн ажлын үр дүнг тодорхойлж дүгнэхийг хяналт гэж нэрлэнэ.
Шаардлагатай гэж үзвэл төлөвлөгөөндөө нэмэлт өөрчлөлт оруулах, сайжруулах арга хэмжээ авч болох ба дахин үнэлгээ, шинжилгээ хийнэ.
Ихэнх компаниуд маркетингийн төлөвлөлтгүйгээр үйл ажиллагаа явуулж байдаг. Ялангуяа жижиг, дунд бизнес эрхлэгчдийн мэргэжлийн мэдлэг, ур чадвар дутмаг нөгөө талаас нөөц боломжийн хувьд хязгаарлагдмал учраас өөрчлөгдөж буй өнөөгийн нөхцөлд төлөвлөлт хийх цаг барсан, шаардлагагүй зүйл гэж үздэг хүмүүс ч байсаар байгаа. Төлөвлөлт хийх нь дараах давуу талтай.
- Цаашид авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээний талаар нухацтай бодох боломж олгоно
- Зорилго, зорилтууд, стратегийг тодорхойлсноор компаний ажилтан бүр юу хийх талаар тодорхой төсөөлөлтэй болж өөр хоорондоо илүү уялдаатай ажиллана.
-Сайтар хийсэн төлөвлөлт нь орчны таагүй нөлөөллийг сайжруулах, гэнэтийн аюул заналыг даван туулахад туслана.
- Өөрийн үйл ажиллагаа хаана явж байгаа тодорхойлох гэм мэт болно
Байгууллагын стратеги ба маркетингийн төлөвлөлтийн ялгааг доор байгаа зурагнаас харна уу.
Стратеги төлөвлөлт нь нийт байгууллагын хүрээнд урт хугацааны үйл ажиллагааны ерөнхий чиглэлийг тодорхойлж дотоод нэгжүүдийн тухайлбал санхүү, хүний нөөц, үйлдвэрлэл, маркетингийн тус тусын төлөвлөгөөний үндэс суурийг бүрдүүлдэг.
Маркетингийн төлөвлөлт нь байгууллагын стратегийн зорилго, зорилтуудад хүрэхийн тулд тухайн нэгжид тодорхой хугацаанд хийж гүйцэтгэх ажлуудыг шаардагдах хөрөнгө, хариуцах эзэн, гүйцэтгэлийг хянах хэмжүүртэй нь тодорхойлж өгдөг үйл ажиллагаа юм.
Маркетингийн төлөвлөгөө нь тодорхой нэг бизнес, бүтээгдэхүүн эсвэл брэндийн хувьд хийгдэх боломжтой.
Стратеги нь “strategos” гэсэн эртний грек үгнээс гаралтай бөгөөд “байгаа нөөцөө ашиглан дайснаа дарах ухаан”-ыг илэрхийлж байжээ. Менежментийн ухаанд энэ үг нь зорилгодоо хүрэхийн тулд сонгосон арга замыг хэлнэ.
Жишээ нь: компани ирэх жил борлуулалтаа 10 хувиар нэмэгдүүлэх зорилго тавьсан бол зорилгодоо хүрэхийн тулд дотоод зах зээл маркетингийн үйл ажиллагаагаа эрчимжүүлэх эсвэл гадаад зах зээлд гарах стратегийн аль нэгийг нь баримтлах болно. Стратеги төлөвлөлт (strategic planning) нь байгаа нөөц бололцоондоо тулгуурлан өөрчлөгдөн хувьсах зах зээлийн нөхцөлд зорилгодоо хүрэх арга замыг олж боловсруулах үйл ажиллагаа юм.
Стратеги төлөвлөлт нь эрхэм зорилго, хэтийн зорилго, байгууллагын үнэт зүйлсийг тодорхойлохоос эхлэнэ. Үүний дараа хэтийн зорилгодоо хүрэхийн тулд эрхэм зорилгыг чиглүүлсний дагуу байгууллагын удирдлагын түвшин бүр тус тусын зорилго, зорилтуудыг тодорхойлох ёстой. Уг зорилго, зорилтуудынхаа хүрээнд байгууллагын удирдлага ямар үйл ажиллагаа явуулах, ямар бүтээгдэхүүн зах зээлд нэвтрүүлэх, хаана хөрөнгө оруулах хэрэгтэйг шийдэж бизнесийн багцаа бүрдүүлээд цаашидын хөгжлийн стратегийг тодорхойлно.
Д.Баярмаа: Маркетинг
T.Namjim: One refinery is completely enough for Mongolian demand
http://www.business-mongolia.com/mongolia/2008/10/16/tnamjim-one-refinery-is-completely-enough-for-mongolian-demand/
Posted by Amarsanaa on October 16, 2008
As our reader well aware that last week, during the presentation at the Ministry of Mineral Resource and Energy, the refinery project was presented to media. Projected to be built in Darkhan-Uul aimag, the refinery will be managed and built by “Mongolsekiu” LLC. Henceforth, Mr. T.Namjim, the director of “Mongolsekiu” LLC, was interviewed by us.
Q: We have been talking about having our own refinery in Mongolia for long. But nobody took the challenge and worked to realize it. When did you see this opportunity can be real?
T.Namjim: First, this idea hit me in September 2005. At that time, there was an article in newspapers of China, regarding the decision of three Chinese companies to build refinery in Mongolia. I thought that why these Chinese companies are deciding sovereign and independent Mongolia’s faith. On November of 2005, I was called back to Mongolia to receive the State Honor for my work of “the Mongolian economy; past, present and future”. During the ceremony, I shared my idea that hit me two months ago. At that time, Mr. Su.Batbold was the Minister for Trade and Industry. Mr. President and Mr. Su.Batbold both liked the idea and expressed that Government can support it. Shortly after this meeting, I received an official letter, to support this project, from President’s Office and Ministry. This was the beginning of the implementation of my idea, by starting talks with “Toyo Engineering” LLC and Japan International Cooperation Bank in the mid of 2006.
Q: Are these organizations and institutes well known in Japan?
T.Namjim: Japan International Cooperation Bank (JICB) is the bank of Japanese Government. This bank issues soft loans with longer terms around the globe. ”Toyo Engineering” has been implementing 1550 projects in over 50 countries in the last 40 years. 400 of them were on oil product refinery and oil and chemical factories. It is said that one of the top three company in its sector. In 2007, during the President’s visit to Japan, I signed a MOU with Mr. Marukawa, the president of “Toyo Engineering” company.
Q: On behalf of the Mongolian side, “Mongolsekiu” signed the agreement? What is the meaning of this name?
T.Namjim: In order to sign an agreement, there must be legal entity from the Mongolian side, so I established this company and named it as “Mongolsekiu” or Mongol oil, literally.
Q: What will be the production capacity of this refinery? Can it supply the demand of Mongolia?
T.Namjim: Our refinery will process 2 million tons of crude oil. It will process 5900 tons of crude oil and 44 thousand tons of barrel liquid fuel. It also produce oil fuel.
Q: Will it be enough for our consumption?
T.Namjim: Mongolia’s consumption in year 2007 was 750 thousand tons of liquid fuel and this consumption will be 10700.000 tons in year 2017. So this consumption will be covered only by our refinery. In fact, the minimum capacity of refinery must be 2 million tons per year, in order to produce quality products. In one word if produce less than that it will not be profitable.
Q: So what types of liquid fuel will be produced?
T.Namjim: 150 thousand tons of A-80, 445 thousand tons of A-92, 35 thousand tons of A-95 and A-98 and 1.2 million tons of diesel fuel and 60 thousand tons of aircraft fuel. Also 30 thousand tons of oil fuel for power stations and 105 tons of oil coke for smokeless fuel and Darkhan metallurgy factory.
This refinery will be equipped with the most up to date facilities of the best technology. It will consist of 14 different sections such as vacuum refining equipments. There will not be toxic contents and heavy metals such as cadmium and lead in our products. Sulphur content is 0.01% and it is over 30 times lower than liquid fuel from China and Russia. It can be understood that it is twice lower than those in USA. We are focusing on the environmentally friendly products.
Q: When the construction work will begin? How many people will be employed after the commencing its production?
T.Namjim: Research study and feasibility cover many areas and issues such as where to install, when to start construction, how many workers it will have and how many of them will be trained in Japan and so on. Construction work will begin June 2009 and will be completed in spring 2012. Those experts, who worked in Sakhalin, were invited to take part in the feasibility study team. 600 people will work in the refinery factory and 406 skilled workers will be trained and 48 engineers in Japan, 220 in Mongolia. Factory will operate 24 hours in 4 shifts and 333 days a year.
Q: Why Darkhan was chosen?
T.Namjim: Infrastructural in Darkhan area is highly developed and the refinery needs 21 megawatt electricity and it can be supplied from Darkhan Power Station and Galuut Nuur power Station from Russia. Factory will use 200 tons of water per day, but Darkhan supply is already exceeded in this part. I think that choosing Darkhan is very wise decision. Japanese experts were praising this decision.
Q: From where the crude oil will come to Mongolia? Does importing crude oil from Kazakhstan connect with this refinery?
T.Namjim: Yes. President of Mongolia initiated several talks with Kazakhstan regarding importing oil from Kazakhstan and it will start to ship at the beginning of year 2012. Kazakhstan exploits 60 million tons of crude oil and it uses 15 for its supply. When we buy, it will increase its production up to 90 million per year.
Q: The issue of transporting this crude oil from Kazakhstan is critical? Will Russians try to intervene?
T.Namjim: Triple sided agreement is required when we talk about shipment issue. Russian will not put obstacle. If Russia wants to join to WTO, then it cannot impose hindrance in this issue. We buy liquid fuel from “Rosnefti” But we will deal with its railway companies.
Q: What will be the reaction of petrol importing companies of Mongolia?
T.Namjim: They can buy it without any price pressure and transportation. We will sell our product with wholesale price and they will retail our product.
Q: Will you deal with retail business? Will you involve in setting market price on petrol?
T.Namjim: We will process crude oil only and produce liquid oil products. Market mechanism is required here. Also I think there must be some Government involvement in setting price.
Q: Once we produce petrol in Mongolia, will it be cheaper than now?
T.Namjim: Of course, when we produce in Mongolia, the price will decrease. Now a barrel crude oil is 74 US$. Our factory will extract 88% of it. But in China and Russia they extract only 50% of oil. Price will surely be decreased by 10-15%.
Q: Do we have a chance to exploit oil in Mongolia?
T.Namjim: According to the study of MRPAM, Mongolia can exploit 2 million tons of crude oil per year and it will be 500 thousand tons by 2015. It is good news for both of us.
Q: We have been talking about having our own refinery in Mongolia for long. But nobody took the challenge and worked to realize it. When did you see this opportunity can be real?
T.Namjim: First, this idea hit me in September 2005. At that time, there was an article in newspapers of China, regarding the decision of three Chinese companies to build refinery in Mongolia. I thought that why these Chinese companies are deciding sovereign and independent Mongolia’s faith. On November of 2005, I was called back to Mongolia to receive the State Honor for my work of “the Mongolian economy; past, present and future”. During the ceremony, I shared my idea that hit me two months ago. At that time, Mr. Su.Batbold was the Minister for Trade and Industry. Mr. President and Mr. Su.Batbold both liked the idea and expressed that Government can support it. Shortly after this meeting, I received an official letter, to support this project, from President’s Office and Ministry. This was the beginning of the implementation of my idea, by starting talks with “Toyo Engineering” LLC and Japan International Cooperation Bank in the mid of 2006.
Q: Are these organizations and institutes well known in Japan?
T.Namjim: Japan International Cooperation Bank (JICB) is the bank of Japanese Government. This bank issues soft loans with longer terms around the globe. ”Toyo Engineering” has been implementing 1550 projects in over 50 countries in the last 40 years. 400 of them were on oil product refinery and oil and chemical factories. It is said that one of the top three company in its sector. In 2007, during the President’s visit to Japan, I signed a MOU with Mr. Marukawa, the president of “Toyo Engineering” company.
Q: On behalf of the Mongolian side, “Mongolsekiu” signed the agreement? What is the meaning of this name?
T.Namjim: In order to sign an agreement, there must be legal entity from the Mongolian side, so I established this company and named it as “Mongolsekiu” or Mongol oil, literally.
Q: What will be the production capacity of this refinery? Can it supply the demand of Mongolia?
T.Namjim: Our refinery will process 2 million tons of crude oil. It will process 5900 tons of crude oil and 44 thousand tons of barrel liquid fuel. It also produce oil fuel.
Q: Will it be enough for our consumption?
T.Namjim: Mongolia’s consumption in year 2007 was 750 thousand tons of liquid fuel and this consumption will be 10700.000 tons in year 2017. So this consumption will be covered only by our refinery. In fact, the minimum capacity of refinery must be 2 million tons per year, in order to produce quality products. In one word if produce less than that it will not be profitable.
Q: So what types of liquid fuel will be produced?
T.Namjim: 150 thousand tons of A-80, 445 thousand tons of A-92, 35 thousand tons of A-95 and A-98 and 1.2 million tons of diesel fuel and 60 thousand tons of aircraft fuel. Also 30 thousand tons of oil fuel for power stations and 105 tons of oil coke for smokeless fuel and Darkhan metallurgy factory.
This refinery will be equipped with the most up to date facilities of the best technology. It will consist of 14 different sections such as vacuum refining equipments. There will not be toxic contents and heavy metals such as cadmium and lead in our products. Sulphur content is 0.01% and it is over 30 times lower than liquid fuel from China and Russia. It can be understood that it is twice lower than those in USA. We are focusing on the environmentally friendly products.
Q: When the construction work will begin? How many people will be employed after the commencing its production?
T.Namjim: Research study and feasibility cover many areas and issues such as where to install, when to start construction, how many workers it will have and how many of them will be trained in Japan and so on. Construction work will begin June 2009 and will be completed in spring 2012. Those experts, who worked in Sakhalin, were invited to take part in the feasibility study team. 600 people will work in the refinery factory and 406 skilled workers will be trained and 48 engineers in Japan, 220 in Mongolia. Factory will operate 24 hours in 4 shifts and 333 days a year.
Q: Why Darkhan was chosen?
T.Namjim: Infrastructural in Darkhan area is highly developed and the refinery needs 21 megawatt electricity and it can be supplied from Darkhan Power Station and Galuut Nuur power Station from Russia. Factory will use 200 tons of water per day, but Darkhan supply is already exceeded in this part. I think that choosing Darkhan is very wise decision. Japanese experts were praising this decision.
Q: From where the crude oil will come to Mongolia? Does importing crude oil from Kazakhstan connect with this refinery?
T.Namjim: Yes. President of Mongolia initiated several talks with Kazakhstan regarding importing oil from Kazakhstan and it will start to ship at the beginning of year 2012. Kazakhstan exploits 60 million tons of crude oil and it uses 15 for its supply. When we buy, it will increase its production up to 90 million per year.
Q: The issue of transporting this crude oil from Kazakhstan is critical? Will Russians try to intervene?
T.Namjim: Triple sided agreement is required when we talk about shipment issue. Russian will not put obstacle. If Russia wants to join to WTO, then it cannot impose hindrance in this issue. We buy liquid fuel from “Rosnefti” But we will deal with its railway companies.
Q: What will be the reaction of petrol importing companies of Mongolia?
T.Namjim: They can buy it without any price pressure and transportation. We will sell our product with wholesale price and they will retail our product.
Q: Will you deal with retail business? Will you involve in setting market price on petrol?
T.Namjim: We will process crude oil only and produce liquid oil products. Market mechanism is required here. Also I think there must be some Government involvement in setting price.
Q: Once we produce petrol in Mongolia, will it be cheaper than now?
T.Namjim: Of course, when we produce in Mongolia, the price will decrease. Now a barrel crude oil is 74 US$. Our factory will extract 88% of it. But in China and Russia they extract only 50% of oil. Price will surely be decreased by 10-15%.
Q: Do we have a chance to exploit oil in Mongolia?
T.Namjim: According to the study of MRPAM, Mongolia can exploit 2 million tons of crude oil per year and it will be 500 thousand tons by 2015. It is good news for both of us.
Т.Намжим: Дарханд баригдах газрын тосны үйлдвэр гацаанд байна
2011 оны 7-р сарын 18
http://economics.gogo.mn/news/90758
“Монголсэкию” ХХК-ийн захирал доктор, профессор Т.Намжимтай ярилцлаа.
-Газрын тосны үйлдвэр барих ажлын явц ямар байна?
-Олон улсын хэмжээнд болон Япон улсад тогтсон нийтлэг журмын дагуу Японы JBIC банкнаас олгох зээл санхүүжилтэнд Монгол Улсын Засгийн газраас баталгаа гаргаж өгөх шаардлага тавиад байгаа. Баталгааны бичгийг хууль эрх зүйн хүрээнд нэн даруй шийдвэрлэх шаардлагатай байна.
Монгол Улсад уул уурхай, боловсруулах үйлдвэр, дэд бүтцийн томоохон төслүүдийг хэрэгжүүлэхийн тулд УИХ-ын 2009 оны 22 дугаар тогтоолын заалтын дагуу “Хөрөнгө оруулалтын зээлд баталгаа гаргах тухай хуулийг” Сангийн Яам, Засгийн газар боловсруулж УИХ-д оруулж батлуулах үүрэгтэй.
Үүний дараагаар, үйлдвэрийн зураг төслийг боловсруулах, барилга угсралтын ажлыг гүйцэтгэх гэрээг байгуулж Японы JBIC банк болон Марубени корпорацитай зээл санхүүжилтийн хэлэлцээр хийгдэж үйлдвэр барих ажил энэ оноос эхлэх ёстой. Энэ баталгаан дээр удаашраад байсан.
-“Хөрөнгө оруулалтын зээлд баталгаа гаргах тухай хууль” батлагдсанаар гаднаас орж ирэх хөрөнгө оруулалтын нэлээд асуудлууд цэгцлэгдэх үү?
-Энэ хууль батлагдсанаар Монгол Улсад уул уурхайн олон ордуудыг эзэмших асуудал, Таван толгойн ордын асуудал, уран боловсруулах үйлдвэр, зэс хайлуулах, хар төмөрлөгийн үйлдвэрийг өргөтгөх шинэчлэх гээд дэд бүтцийн томоохон төслүүд хэрэгжүүлэх асуудлууд шийдэгдэнэ.
Төмөр зам, цахилгаан станц барих гээд энэ бүгдэд хөрөнгө оруулалтыг бүрдүүлэх арга зам бол банкны урт хугацаатай, бага хүүтэй зээл. Иймээс олон улсын санхүү банк болон Засгийн газрын шугамаар арилжааны нөхцөлтэй урт хугацаатай хямд хүүтэй зээл авахад төр засаг баталгаа гаргаж өгөх байдлаар хувийн хэвшилд дэмжлэг үзүүлснээр том төслүүдээ хэрэгжүүлэх нь дамжиггүй юм.
Хөрөнгийн биржээр хувьцаа худалдсанаар шийдвэрлэж чадахгүй. Хууль эрх зүйн орчин бүрдүүлэх нь чухал. Сангийн яам, Засгийн газарт даалгасан боловч харамсалтай нь их удаж байна. Сүүлийн 20 жилд бодит эдийн засгийн төсөл хэрэгжээгүй. Эдийн засгийн өсөлт хөгжлийг нэмэгдүүлэхийн тулд томоохон ордуудыг эзэмшиж боловсруулах үйлдвэр байгуулах түүнтэй холбоотой дэд бүтцийн төсөлгүйгээр уул уурхай хөгжих үндэсгүй.
-Японы тал техникийн зураг төсөл боловсруулах ажлын санхүүжилтэд шаардагдах зардлыг манай Засгийн газрыг гарга гээд байгаа гэл үү?
-Хөрөнгө оруулалтын санхүүжилт нээгдэхээс өмнө техникийн зураг төслийг боловсруулах ажлын санхүүжилтэнд шаардагдах хоёр сая ам.долларын асуудал урьдчилан шийдэх зайлшгүй шаардлагатай байгаа. Үүний нэг сая ам.долларыг Монголын талаас гаргахыг Японы тал санал болгоод байгаа. Монголын тал уг төсөлд хувь оролцоотой байх учир гаргах нь зайлшгүй гэж үзсэн байгаа.
-Энэ ажлыг эхлүүлэхэд манай талаас шалтгаалж байна гэсэн үг үү?
-Манай консорциум дээрх асуудлыг яаралтай шийдэж өгөх хүсэлтээ Ерөнхий сайд С.Батболдод албан бичгээр хүргүүлсэн. Мөн Японы талд Сангийн сайдаас Засгийн газрын баталгаа өгч болно гэсэн утгатай албан бичгийг урьдчилан JBIC банкинд өнгөрсөн оны арван нэгдүгээр сард явуулсан.
-Зээлийн хөрөнгө оруулалтаар баригдах үйлдвэрт хувийн компани оролцох шаардлага байна уу? “Монголсэкию” компани төсөл дуусахаар эзэмшигчээр үлдэх үү?
-Япон Монголын эдийн засгийн харилцааг шинэ шатанд гаргах зорилгоор энэ төслийг хэрэгжүүлэхэд төр болон хувийн хэвшлийн эдийн засгийн холимог харилцаа чухал болж байна. Манай улс зах зээлийн нийгэмд шилжсэнээр хувийн хэвшил дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 70 хувийг хангаж байгаа нөхцөлд төр хувийн хэвшилтэйгээ хамтрах нь хөгжлийг түргэтгэхэд нөлөө үзүүлнэ. Монгол Улсын 2011 оны үндсэн чиглэлд “ Дархан-Уул аймагт жилдээ хоёр сая тонн газрын тос боловсруулах хүчин чадалтай үйлдвэр байгуулах төслийг хэрэгжүүлэхийн тулд Засгийн газар болон хувийн хэвшлийн компанийн оролцоотой консорциум байгуулж үйлдвэрийг барьж эхлүүлэх” гэж заасныг үндэслэн манай компани оролцож байна.
Манай гурван компани Засгийн газрын хувь оролцоо 40 хувь, Монголсэкию компанийн оролцоо 60 хувь байх саналыг оруулсан байгаа. Мөн төрийн болон хувийн хэвшлийн консорциум байгуулах талаар Засгийн газраас шийдвэр гаргаж өгөхийг хүссэн. Энэ нь Японы JBIC банкнаас төслийн зээл олгоход нэг үндэслэл болох юм.
“Монголсэкию” ХХК 2006 онд энэхүү төслийг Японы талтай хамтран гүйцэтгэхийн тулд Монголын талын хуулийн этгээд байх үүднээс байгуулагдсан компани. Төрийн болон хувийн хэвшлийн хамтарсан үйлдвэр хэлбэрээр явах Монголын компани. Эзэмших эрхийг төрийн өмчийн хороо шийднэ.
-Үйлдвэрийн түүхий эд болох түүхий тосыг ОХУ-аас авахаар болсон уу? Тамсагаас авах боломж байгаа юу?
-Түүхий тосны хэрэгцээг хангах асуудлаар “Монголсэкию” компани, Марубени корпораци, Иркутскийн нефьтийн компанитай хэлэлцээ хийж энэ үйлдвэрт 2014 оны эхний хагасаас газрын тос нийлүүлэх тухай Меморандумд Эрхүү хотноо өнгөрөгч оны наймдугаар сард гарын үсэг зурсан. Эхний жилдээ гаднаас түүхий тосоо импортоор авч байгаад цаашид Монголын нутаг дэвсгэрт Тамсаг булагт ч юм уу хангалттай их хэмжээний олборлолт явагдвал дотоодоосоо түүхий тосоо авах чиглэлтэй байгаа. Одоогоор Тамсагийн геологийн нөөц 119 сая тонн нөөцтэй. Олборлолт ашиглалтын нөөц нь 13,7 сая тонн тэгэхээр хангалттай нөөц болж чадахгүй.
-Үйлдвэр баригдсанаар тухайн нутаг орны дэд бүтцийн байгууламж хэр сайжрах вэ?
-Газрын тос боловсруулах үйлдвэрийг дэд бүтэц сайтай газар байгуулах ёстой. Тиймээс Дархан-Уул аймгийг сонгосон. Их хэмжээний ус, цахилгаан хэрэглэдэг. Цагт 200 тонн ус хэрэглэж, 21 мг втын цахилгаан хэрэглэнэ. Үйлдвэрийн байрлал нь Дархан-Уул аймгийн зүүн урд “Дархан-2” дэд станцын ойролцоо баригдана. Энэ газар цэвэр бохир усны байгууламжын хүрэлцээ усны нөөц сайтай. Төмөр зам, авто замын салаа тавигдана. Дархан дэд станцаас үйлдвэр хүртэл 2,5 км цахилгаан шугам трансформатор барина. Түүхий бүтээгдэхүүн, бэлэн бүтээгдэхүүнийг ачиж буулгах төмөр замын тавцан байгуулна. Ажилчдын орон сууц гээд олон барилга байгууламж баригдана.
-Түүхий тос болон бэлэн бүтээгдэхүүн импортлоход ялгаагүй гэж ярьцгаадаг?
-Ялгаатай. Дэлхий дээр 20,30 орон л түүхий тосны нөөцтэй. Ихэнх орон импортлож боловсруулдаг. Манайх түүхий тосыг боловсруулснаар 600 хүний ажлын байр нэмэгдэнэ. Цоо шинэ техник технологи нэвтрэнэ. Жилд 700 тэрбум төгрөгийн нэмүү өртөг шингэсэн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэнэ. Улсын төсөвт жилд 260 тэрбум төгрөгийн орлого төвлөрүүлнэ. Гэтэл бэлэн бүтээгдэхүүн , бензин, дизелийн түлш импортлогч компаниудын жилийн шатахууны борлуулалтаас улсын төсөвт найм орчим тэрбум байдаг юм билээ.
-Технологийн давуу тал, байгаль орчин, хүний эрүүл мэндэд учруулах хор, сөрөг нөлөөллийг хэр багасгасан вэ?
-ОХУ жилдээ Европын орнуудад 39 сая тонн дизелийн түлш экспортлодог. Тус орнууд дизелийн түлшийг хагас боловсруулсан бүтээгдэхүүн гэж үзэн хямдхан авч дахин боловсруулдаг. Бензиний тухайд хар тугалаг, кадмин зэрэг хүнд металлийн хор хольц хүхрийн агуулга ихтэй зэргээс болж стандарт шаардлага хангадаггүй учраас авдаггүй.
Японы технологи хүхэргүйжүүлэх том байгууламжтай. Тиймээс хүний эрүүл мэнд, хүрээлэн буй орчинд сөрөг нөлөөгүй. Мөн үнэргүйжүүлэх технологи нь онцгой өндөр. Манайд ШТС-аас бензин юүлэхэд маш их үнэртдэг. Тэр хэмжээгээр орчиноо хордуулж байдаг. Манайд хийсэн саяхны нэг судалгаагаар хотын төв дотор амьдардаг хүүхдийн цусанд хар тугалаг 16 микрограмм илэрсэн.
Энэ нь ДЭМБ-ын зөвшөөрөгдөх хэмжээнээс арав дахин их, харин гэр хороолол хашаандаа машинаа тавьж хонодог айлын хүүхдийн цусанд 70 микрограмм хар тугалаг илэрсэн гэж. Энэ бол зөвшөөрөгдөх хэмжээнээс асар их. Иймээс өндөр чанартай технологи Монголд нэвтэрч байгаа учир энэ байдал багасна. Шинэ шилдэг технологоор үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүнийг хэрэглэнэ гэдэг маш их ач холбогдолтой. Үүгээрээ Орос, Хятадын технологиос давуу юм.
-Жижиг үйлдвэр хаягдал ихтэй байдаг гэсэн хаягдлаа яаж шийдвэрлэх вэ. Ер нь үйлдвэрийн байгууламж нь ямархуу хэмжээтэй байх вэ?
-Технологи өндөр учир 90 хувь нь шингэн түлш болж гарна. Хаягдал гардаггүй. Харин мазут нефтийн коксийг утаагүй түлшинд хэрэглэж болно. Асфальт, битум хийж болно. Бага хэмжээтэй ялгарсан хүхрийг химийн үйлдвэрт өгч болно. Орос, Хятадын технологи нефтиэсээ 50 орчим хувь нь шингэн түлш болж гардаг. Америкийн болон Евро таван технологоос ч өндөр. Үйлдвэр нь 13 техникийн байгууламжаас бүтнэ. Эхлээд түүхий тосоо оруулаад давсгүйжүүлээд, нэрэлтийн аппаратанд оруулах байгууламж байна. Доторх нэрэлтийг автомат удирдлагын системээр удирдана. Дараа нь боловсруулалтын шатанд шилжинэ. Тэгээд хоргүйжүүлэх, үнэргүйжүүлэх, шат дараалсан дамжлагаар дамжигдан эцсийн бүтээгдэхүүн болно.
Тос хадгалах савны диаметр нь 52 метр, өндөр нь 15 метр хөвдөг тагтай, зургаан том сав тавигдана.120 төрлийн төхөөрөмжтэй лаборатор ажиллана. Бэлэн бүтээгдэхүүнээ төмөр зам болон авто машинаар ачих байгууламж , 20 вагоны сесчерээс түүхий тосыг зэрэг буулгах насосын станцын байгууламж зэрэг төмөр замын тавцан байна.
Харуул хамгаалалт, гал команд гээд бүх зүйл бэлэн байдалд ажиллана. ТЭЗҮ-ээр 50 инженер техникийн ажилчдыг Японд бэлтгэж, 220 техникийн ажилчдыг дотооддоо бэлтгэнэ. Өнгөрсөн оны аравдугаар сард үйлдвэрийг барьж байгуулах Японы “Тоёо инженеринг” корпорацийн төлөөлөгчид Дарханд очиж туслан гүйцэтгэх компаниудыг орон нутгийн барилгын, цахилгаан эрчим хүчний , усны компаниудыг сонгож оролцуулахаар тохиролцсон.
“Тоёо инженеринг” корпораци түлхүүр гардуулах нөхцлөөр гурван жилийн хугацаанд барина. Сүүлийн 40 жилд дэлхийн 50 улсад 1500 химийн нефьтийн үйлдвэр байгуулах төслийг хэрэгжүүлсэн нэр хүндтэй туршлагатай компани.
-Зардлаа хэдэн жилийн хугацаанд нөхөж хэзээнээс ашигтай ажиллаж эхлэх вэ?
-Хөрөнгө оруулалтыг дөрвөн жилийн хугацаанд нөхөж ашигт ажиллагааны түвшинг 25 хувь байхаар тооцсон. Зээл болон зээлийн хүүг үйлдвэр ашигт ажиллагааны хувиар арван жилийн хугацаанд төлнө. 600 сая долларыг эхний жилд 30 сая, 60,60 саяаар дараа дараагийн жилүүдэд төлж барагдуулна гэсэн үг. Япон улс өндөр техник технологио гадаадад нэвтрүүлэх бодлогоор энэхүү төслийг хямд хүүтэйгээр зээлэх боломжыг зээлийн хэлэлцээрийн явцад хийнэ гэдгээ мэдэгдсэн.
Дотоодын хэрэглээг 100 хувь хангана. 2015 он гэхэд бүрэн хүчин чадлаараа ажиллах бөгөөд жилд нэг сая тонн дизелийн түлш, 600 мянган тонн бензинийг дотоодын хэрэгцээнд нийлүүлнэ. Шатахууны үнэ тухайн үеийн дэлхийн зах зээлийн түүхий нефтийн үнээс хамаарна. Гэхдээ үнэ маш тогтвортой хадгалагдана. Стандартын шаардлага хангасан бүтээгдэхүүн гарч агаарын бохирдол буурахад онцгой нөлөөлнө.
Ц.Мягмарбаяр
Дарханд газрын тос боловсруулах үйлдвэрийн шав тавилаа
http://www.petroleum.mn/mn/news/69-picture-news/1212-2011-10-25-02-58-58.html
Дархан-Уул аймгийн Хонгор сумын нутагт баригдах “Дархан-Газрын тос” нефтийн үйлдвэрийн шав тавих ёслол өчигдөр боллоо.
Монгол Улсын Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөрт Дархан-Уул аймагт жилд хоёр сая тонн нефть боловсруулах үйлдвэр байгуулахаар тусгагдсан. Мөн УИХ -ын 45 дугаар тогтоол гарсан бол энэ сарын 12-ны өдрийн Засгийн газрын хуралдаанаас төрийн өмчийн оролцоотой консерциум байгуулсан юм. Энэ шийдвэрүүд биеллээ олж дээрх үйлдвэрийн шавыг тавьж байгаа нь энэ аж.
Нефть импортлогч “Жаст” групп, “Петровис”, “Магнай трейд”, төслийг санаачлагч “Монголсекию” компаниуд хамтарсан консерциум байгуулж энэ төслийг хэрэгжүүлэхээр болсон бол Японы “Марубени”, “Тоёо Инженеринг” корпораци Төслийн техник эдийн засгийн үндэслэлийг боловсруулж санхүүжүүлэхээр болсон байна.
“Дархан-Газрын тос” үйлдвэр жилдээ 1.7 сая тонн шингэн бүтээгдэхүүн гаргах хүчин чадалтай учир улсын хэмжээний авто бензин, дизелийн түлш, нисэх онгоцны керосиныг бүрэн хангахуйц болж байгаа юм.
Манай улсын хувьд бензин шатахуун хадгалах нийт савны багтаамж 360 мянган шоо метр байдаг бол шинэ үйлдвэрийн түүхий тосны нөөц, завсарын болон бэлэн бүтээгдэхүүнээ хадгалах нөөцийн сав нь 600 мянган шоо метр багтаамжтай байх юм байна.
Үйлдвэрийг 2012 оноос барьж эхлэн 2015 онд ашиглалтад оруулахаар төлөвлөжээ. Одоогийн байдлаар дотоодод олборлож байгаа газрын тосны олборлолтын хэмжээ бага байгаа учраас эхний хэдэн жилд импортын түүхий тосыг боловсруулахаар төлөвлөгджээ. Түүхий тосыг ОХУ-аас авах бөгөөд хоёр улсын Засгийн газар, агентлаг, компаниудын түвшинд харилцан тохиролцсон баримт бичигт гарын үсэг зураад байгаа юм.
Шав тавих ёслолд УИХ -ын дарга Д.Дэмбэрэл, Дархан-Уул аймгийн ИТХТ-ийн дарга Л.Гүнчин, Засаг дарга Г.Эрдэнэбат, УИХ -ын гишүүн, Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны дарга Ж.Сүхбаатар, УИХ-ын гишүүн, Төсвийн байнгын хорооны дарга Д.Хаянхярваа зэрэг албаны хүмүүс, Япон улсын “Марубени” корпорацийн дэд ерөнхийлөгч Шинжи Кавай, “Тоёо Инженеринг” корпорацийн ахлах зөвлөх, төслийн удирдагч Мичоточи Шинжоки, иргэдийн төлөөлөл оролцжээ.
Нефть импортлогч “Жаст” групп, “Петровис”, “Магнай трейд”, төслийг санаачлагч “Монголсекию” компаниуд хамтарсан консерциум байгуулж энэ төслийг хэрэгжүүлэхээр болсон бол Японы “Марубени”, “Тоёо Инженеринг” корпораци Төслийн техник эдийн засгийн үндэслэлийг боловсруулж санхүүжүүлэхээр болсон байна.
“Дархан-Газрын тос” үйлдвэр жилдээ 1.7 сая тонн шингэн бүтээгдэхүүн гаргах хүчин чадалтай учир улсын хэмжээний авто бензин, дизелийн түлш, нисэх онгоцны керосиныг бүрэн хангахуйц болж байгаа юм.
Манай улсын хувьд бензин шатахуун хадгалах нийт савны багтаамж 360 мянган шоо метр байдаг бол шинэ үйлдвэрийн түүхий тосны нөөц, завсарын болон бэлэн бүтээгдэхүүнээ хадгалах нөөцийн сав нь 600 мянган шоо метр багтаамжтай байх юм байна.
Үйлдвэрийг 2012 оноос барьж эхлэн 2015 онд ашиглалтад оруулахаар төлөвлөжээ. Одоогийн байдлаар дотоодод олборлож байгаа газрын тосны олборлолтын хэмжээ бага байгаа учраас эхний хэдэн жилд импортын түүхий тосыг боловсруулахаар төлөвлөгджээ. Түүхий тосыг ОХУ-аас авах бөгөөд хоёр улсын Засгийн газар, агентлаг, компаниудын түвшинд харилцан тохиролцсон баримт бичигт гарын үсэг зураад байгаа юм.
Шав тавих ёслолд УИХ -ын дарга Д.Дэмбэрэл, Дархан-Уул аймгийн ИТХТ-ийн дарга Л.Гүнчин, Засаг дарга Г.Эрдэнэбат, УИХ -ын гишүүн, Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны дарга Ж.Сүхбаатар, УИХ-ын гишүүн, Төсвийн байнгын хорооны дарга Д.Хаянхярваа зэрэг албаны хүмүүс, Япон улсын “Марубени” корпорацийн дэд ерөнхийлөгч Шинжи Кавай, “Тоёо Инженеринг” корпорацийн ахлах зөвлөх, төслийн удирдагч Мичоточи Шинжоки, иргэдийн төлөөлөл оролцжээ.
Бичсэн petroleum 2011 оны 10-р сарын 25, Мягмар гариг, 11:40
Нефтийн хараат байдлаас гарах боломж 100 хувь бий
http://mining.news.mn/content/99863.shtml 2012.3.12
Нэгдүгээр сард Монгол оронд өрнөсөн нефть бүтээгдэхүүний хямралын дараа нийлүүлэлтийн энэхүү бэрхшээлийг хэрхэн даван туулах талаар нийгэмд өргөн хэлэлцүүлэг өрнөөд байна. Тухайлбал, www.news.mn сайтаар дамжуулан олон нийтээс авсан санал асуулгад оролцогсдын 84 хувь нь “Нефтийн хямралаас гарах гарц нь боловсруулах үйлдвэртэй болох” гэж хариулсан бол оролцогсдын 5 хувь нь “Төрийн зохицуулалт хэрэгтэй” гэжээ.
Түүнчлэн, Монголын үндэсний олон нийтийн телевизээр явуулсан “Нефтийн хараат байдлаас хэрхэн гарах вэ” цуврал хэлэлцүүлэгт төр засгийн шийдвэр гаргагчид болон бизнесийнхэн, эрдэмтэн судлаачид гэсэн өргөн бүрэлдэхүүн оролцсон юм. Оролцогчдын олонхи нь боловсруулах үйлдвэрийн талаар өөрсдийн байр суурь, судалгааг танилцуулсан билээ. Газрын тос боловсруулах болон нүүрс шингэрүүлэх төслүүдийн талаарх эрдэмтдийн байр суурь сонирхол татаж байсан бөгөөд эдүгээ дэлхий дахинд анхаарал татсан томоохон зарим төслийн тухай уншигч Та бүхэн товч танилцуулъя.
Монгол улс газрын тосны 200 тэрбум тонн нөөцтэй. Газрын тос боловсруулах үйлдвэр байхгүйн улмаас импортоор 100 хувь хэрэгцээгээ хангасаар ирсэн нь эдийн засгийн хувьд ихээхэн дарамт учруулдаг. “Шатахууны үнэ өссөнтэй холбогдуулан...” гэсэн тайлбарт монголчууд хэдийнэ дасал болжээ.
Оросын нийлүүлэлт ба эрсдэл
Монгол улс газрын тосны бүтээгдэхүүний 98 хувийг ОХУ-аас, үлдсэн хоёр хувийг Хятад болон бусад орноос нийлүүлдэг. Оросын эдийн засгийн гол судас нь нефть ба үйлдвэрлэл нь130 гаруй жилийн түүхтэй. Газрын тосны дэлхийн хамгийн том үйлдвэрлэгч энэ орон өдөрт 10.26 сая баррель нефть олборлож байна. Тус улс нь үйлдвэрлэсэн шатахууныхаа хагасыг дотооддоо хэрэглэдэг. 2011 оны аравдугаар сарын 1-ний өдрөөс нефть болон нефтийн бүтээгдэхүүний “60-90-66” шинэ журмыг мөрдөх болсон. Энэхүү журмаар нефтийн бүтээгдэхүүн, бензины экспортын үнэ нь түүхий нефтийнхээс илүү үнэтэй болж байгаа юм.
Монгол руу орж ирэх газрын тосны бүтээгдэхүүний хилийн үнэ огцом өссөн нь үүнтэй холбоотой. Мөн 2011 онд Оросын дотоодын зах зээл дэх шатахууны хомсдол, хязгаарлалт, үнийн өсөлт ч манайд ихээхэн мэдрэгдсэн. Хойд хөршөөс шатахуун нийлүүлэх боломжтой ч тус улсын эдийн засаг, түүний дотор шатахууны зах зээлийн хэлбэлзэл, зарим тохиолдолд улс төрийн өөрчлөлт шинэчлэл манай улсад нийлүүлэх шатахууны үнэд шууд нөлөөлдөг нь томоохон бэрхшээл.
Хятадын бодлого
Хятад улсын хувьд эдийн засгийн түргэн өсөлтийг дагаад газрын тосны импорт нь сүүлийн таван жилд хоёр дахин өссөн. Дэлхий дахины газрын тосны нийт хэрэглээний гуравны нэгийг дангаар Хятад улс хэрэглэж байна. Зөвхөн ганц жилийн дотор автомашины тоо 20 саяар нэмэгдсэн байх юм. Хятад нь газрын тосны 14 жилийн нөөцтэй гэх мэдээлэл ч бий. Одоо тус улс нь газрын тосны нийт импортынхоо талаас илүү хувийг Ойрхи Дорнодоос хийж байна.
Газрын тос бол яах аргагүй стратегийн асуудал учир тэд Орос, Төв Азийн зарим орноос хийн хоолой нутаг руугаа татах талаар төлөвлөж байгаа юм. Хэдхэн жилийн дараа “тэг” заачихгүйн тулд одооноос эхлэн газрын тосны нөөц баялагтай боловч техник, хөрөнгөгүй орнуудад хөрөнгө оруулалт хийхийг зорьж байна. Тиймээс Хятад манай улсад газрын тосны бүтээгдэхүүн “илүүчлэх”-ээс илүүтэй газрын тос боловсруулах үйлдвэр барихад хамтарч ажиллах сонирхолтой.
Монголын хэрэглээ
Манай улсын шатахууны нийт хэрэглээний хамгийн өндөр буюу 30 орчим хувийг уул уурхайн салбар эзэлж, үлдсэн хувь нь төмөр зам, хөдөө аж ахуй, газар тариалан, нийтийн тээвэр болон иргэний агаарын тээвэрт ногддог. Газрын тосны бүтээгдэхүүний хэрэглээний судалгаанаас үзэхэд 2004, 2008 онд газрын тосны бүтээгдэхүүний импорт 24.8-38.3 хувиар огцом өссөн, харин бусад жилүүдэд 2.3-7.7 хувиар жигд өсөлттэй гарсан байна. Дээрх огцом өсөлтүүд уул уурхай болон хөдөө аж ахуйн салбарын үйл ажиллагаа эрс нэмэгдсэнтэй шууд холбоотой.
2011 оны байдлаар манай улсын газрын тосны бүтээгдэхүүний хэрэглээ нэг сая орчим тонн байна. Эдийн засгийн хөгжлийн гол хөшүүрэг уул уурхайн салбар хэмээн тодорхойлоод байгаа учир тус салбарыг дагасан уурхай болоод үйлдвэрүүд бүрэн хүчин чадлаараа ажиллаж эхлэхэд шатахууны хэрэглээ цаашид ч улам өсөх нь тодорхой. 2015 онд хэрэглээ 1.5 сая тонноос илүү гарна гэсэн таамаг бий. Иймд урт удаан хугацаанд газрын тосны бүтээгдэхүүнээ оновчтой бодлогоор найдвартай хангаж, түлшний хараат байдлаас гарч, газрын тосны боломжит нөөцдөө тулгуурлан ирээдүйд дотооддоо түлш үйлдвэрлэх нь хамгийн чухал зорилт болоод байна.
Шинэ хандлагууд
Уул уурхай, барилгын салбарын их бүтээн байгуулалтыг дагаад нефтийн бүтээгдэхүүн, түүний дотор дизель түлшний хэрэглээ улам бүр нэмэгдэх тул ийм төрлийн үйлдвэрүүдийг барьж ашиглалтад оруулах нь ихээхэн үр ашигтай. Дэлхийн зах зээлд нэг баррель нефтийн үнэ 70-80 ам.доллар байхад нүүрсийг хийжүүлж газрын тосны бүтээгдэхүүн гаргах нь эдийн засгийн хувьд ашигтай гэж мэргэжилтнүүд үздэг. Өнөөдөр дэлхийн зах зээл дээр түүхий нефтийн үнэ 100 ам.долларт хэлбэлзэж, буурах төлөв одоогоор үгүй байна. Тэгэхээр ийм үйлдвэр барих нь ашигтай болж таарч байгаа юм. Гэхдээ нүүрсийг хийжүүлэн дизелийн түлш болон бензин үйлдвэрлэх үйлдвэрлэлийн төхнологи нь ялгаатай байдаг учир чиглэл тус бүрд хэд хэдэн үйлдвэр барих шаардлагатай.
Шингэн түлш үйлдвэрлэл нь харьцангуй урт түүхтэй. Дэлхийд өргөн хэрэглэгддэг үндсэн хоёр технологи бий. Энэ нь газрын тосоор шууд боловсруулах болон нүүрс боловсруулж химийн аргаар түлш үйлдвэрлэх аргууд. Шууд буюу гидрогенжүүлэн шингэрүүлэх аргыг 1913 онд Германы эрдэмтэн Бергиус боловсруулсан аж. Ийм аргаар шингэн түлш үйлдвэрлэх анхны туршилтын байгууламж 1927 онд Германд, үүнээс таван жилийн дараагаар Англид байгуулагджээ. Шууд бус аргыг 1923 онд Германы эрдэмтэн Фишер, Чехийн эрдэмтэн Тропш нар боловсруулсан байдаг.
Эдгээр технологи дээр тулгуурласан шингэн түлш гаргах үйлдвэр дэлхийн хоёрдугаар дайны өмнө ихээхэн хөгжжээ. 1920–1950 оныг нүүрсний химийн технологийн алтан үе хэмээдэг байна. Гэсэн ч XX зууны хоёрдугаар хагаст нефтийн олборлолт элбэгшсэнтэй холбоотой эдийн засгийн учир шалтгаануудын улмаас үйлдвэрүүд хаагдаж, 1970-аад оноос эргэн сэргээгдсэн аж. Дэлхийн зах зээлд нефтийн үнийн өнөөгийн өсөлт нь нүүрснээс шингэн түлш үйлдвэрлэх техно¬логийг ашиглах нөхцөлийг бүр¬дүүлж байна.
Нүүрс шингэрүүлэх төслүүд
Нүүрсний өөрийн өртөг хямд улс оронд ийм технологийн үйлдвэр барих нь өндөр үр ашигтай. Тиймээс нүүрс- химийн шинэ дэвшилтэт технологи боловсруулах, энэ чиглэлийн үйлдвэр байгуулах оролдлого дэлхийн улс орнуудад эрчимтэй өрнөж байна. ӨАБНУ-д Фишер-Тропшийн аргаар шингэн түлш үйлдвэрлэх 0.4 сая тоннын хүчин чадалтай Сасол нь одоогоор дэлхийд хамгийн том үйлдвэрт тооцогддог. Технологийн патент эзэмшигч, үйлдвэрлэгч энэ компанийн хувьд гадаад орнуудад технологио нийлүүлэхдээ өөрөө заавал хувь эзэмшиж, хамтран хөрөнгө оруулдаг байна. Австралийн "Monash Energy" компани "Англо Американ" болон "Shell" зэрэг хамтран томоохон төсөл хэрэгжүүлнэ.
Тус газарт шинээр нүүрсний ил уурхай барьж, нүүрс шингэрүүлж өөрийн шингэн түлшний хэрэгцээний 25 хувийг хангах юм. Түүнчлэн Европ, Хойд Америкт нүүрснээс шингэн түлш гаргах үйлдвэрийг барих асуудлыг эрчимтэй судалж байна. АНУ нь 2030 онд нүүрс, биомасс ба байгалийн хийнээс гарган авах шингэн түлшний хэмжээг өдөрт 3.7 сая баррельд хүргэх зорилт тавьжээ. Тэгвэл Хятад улс энэ салбарт тэргүүлэх орны нэг болж олон тооны төсөл хэрэгжүүлж байна.
Ойрын арван жилд нүүрснээс шатахуун гаргах үйлдвэр байгуулахад арав гаруй тэрбум ам.доллар зарцуулахаар төлөвлөсөн байх юм. Тус улсын нүүрс олборлолтоор тэргүүлэгч “Shenhua Group” болон “Ningxia Coal Industry” компаниуд Англи–Голландын “Royal Dutch/Shell”, Өмнөт Африкийн Sasol зэрэг компанитай хамтран томоохон хүчин чадалтай үйлдвэр байгуулахаар төлөвлөж байна. Мөн Нинхуа, Шанси мужуудад өдөрт 60 мянган баррель газрын тос үйлдвэрлэх хүчин чадалтай нүүрс шингэрүүлэх үйлдвэрүүдийг барьж эхлээд буй.
Монголын боломж
Манай улсын хувьд газрын тосны бүтээгдэхүүн боловсруулах үйлдвэрийн хэд хэдэн төсөл яригдаж, судалгааны шатандаа явж байна. Импортын болон дотоодын нефть боловсруулах чиглэлээр одоо гурван төсөл бэлтгэгдсэн бөгөөд хамгийн том нь Дарханд Японы санхүүжилтээр босох үйлдвэр юм. Энэ үйлдвэр нь нэг сая гаруй тоннын хүчин чадалтай. Дотоодын газрын тосны үйлдвэрийн төслүүд Зүүнбаян, Дорнодын чиглэлд боловсруулагдсан. Гэхдээ манай улсын газрын тосны нөөцийн хэмжээ бага тул дотоодын нөөц бололцоонд тулгуурлан шатахуун үйлдвэрлэх тохиолдолд манайд элбэг байгаа нүүрсийг хийжүүлэх, шингэрүүлэх боломжийг ашиглаж нүүрс боловсруулах замаар шатахуун үйлдвэрлэх ихээхэн боломж бий .
Манай улсын нүүрсний геологийн таамаг нөөц 175 тэрбум тонн бөгөөд цаашид өсөх магадлалтай гэж үздэг. Үүнээс 100 гаруй тэрбум тонныг нь хүрэн нүүрс эзэлнэ. Дэлхийн зах зээлд өндөр үнээр борлуулдаг, металлургийн зориулалтаар ашиглах боломжтой коксжих ба чулуун нүүрстэй харьцуулахад хүрэн нүүрс нь насжилтын зэрэг, илчлэг багатай, хувиралд хялбар орох шинж чанартай. Ийм учир коксжих нүүрснээс 3-4 дахин хямд байдаг ч газрын тос, шингэн түлш гарган авахад илүү тохиромжтой аж. Нүүрс шингэрүүлэх үйлдвэр байгуулах чиглэлээр Монголын алт компани нүүрс шингэрүүлж бензин гаргах үйлдвэрээ 2017 оноос ашиглалтад оруулахаар ажиллаж байна.
UAR. SASOL plant in Hamburg.Germany. based on Coal to liquid /CTL/ technology.
Монголын Олон улсын корпорац (ICM) нь мөн нүүрснээс шингэн түлш үйлдвэрлэх төслийг хэрэгжүүлэхээр ХБНГУ-ын "Тюссен" группийн "Уде" компанитай хоёр жил хамтран ажиллаж байгаа юм. Нийт 1.5 сая ам.дол¬лараар жилд нэг сая тонн бензин болон дизелийн түлш үйлдвэрлэх төслийн ТЭЗҮ-ийг хоёр жилийн өмнө бэлэн болгожээ.Дотооддоо эдгээр үйлдвэрүүдийг байгуулснаар ОХУ-аас авч буй шатахууны үнээс 10-15 хувь хямд байж, газрын тосны бүтээгдэхүүн худалдаж авахад зарцуулах жил бүрийн нэг тэрбум ам.долларыг хэмнэх, хэдэн мянган ажлын байрыг бий болгох гээд олон давуу талтай. Одоогоор нэг тонн нүүрс олборлох өөрийн өртөг харьцангуй өндөр байгаа боловч шингэн түлшний тодорхой хэсгийг үйлдвэрлэж хангах нь ирээдүйд стратегийн ач холбогдолтой. Нүүрсний нөөцөөр дэлхийд дээгүүрт орох манай улс нефтийн хараат байдлаас гарах боломж 100 хувь байна. Нефть бүтээгдэхүүний өндөр үнийг өдгөө ямар ч хатуу зохицуулалтаар хянах боломжгүй байгаа ийм нөхцөлд боловсруулах үйлдвэрүүдийг дэмжих замаар хараат байдлаас гарах гарц бий юм. Гагцхүү төрийн бодлого тодорхойлогчид энэ боломжийг бодитой харж, зөв бодлогоор дэмжих аваас Монгол улс дотооддоо хэрэгцээт шатахуунаа өөрсдөө үйлдвэрлэх цаг ойрхон.
Э. Жаргал
Подписаться на:
Комментарии к сообщению (Atom)
____ Их үзсэн ____
-
“Түмний зорилт Төрийн менежмент” цуврал. Улс төр, эдийн засаг, нийгмийн харилцааны "Чандмань онол" Тэгшитгэх гэж тэнэгтэ... -
“Түмний зорилт Төрийн менежмент” цуврал. Монголын уул уурхайн салбар дахь гадаадын хөрөнгө оруулалтын эерэг ба сөрөг хувилбаруудыг...
-
Япон автомашин захиалга. (976)-99013026 Монголчууд бидэнд бусдын ирийг нь мохтол унаж хэрэглэсэн машин хэрэгтэй юу? эсвэл эх орныхоо э... -
Төмөрлөгийн үйлдвэрт хөрөнгө оруулахыг уриаллаа 2012.8.10 http://news.zindaa.mn Өнөөдөр 11.00 цагаас УИХ-ын гишүүн С.Ганбаат... -
2009/09/28 • Сэдэв нь: Бизнес таймс Энэ хүн бол амьдаараа домог болсон цөөн хүний нэг. Тэрээр маш олон талт хүн байв. Физикч, инженер, зо...
-
“Түмний зорилт Төрийн менежмент” цуврал Монгол улсын эдийн засаг, үйлдвэрлэл, үйлчилгээг гадаад ба дотоод орчинд хөгжүүлэх цогц хөтөлбөр ...
-
2009-09-18 20:50 www.automarket.mn 2013-10-23 16:58 ____________________________________________________________________________...
-
Бизнесийн англи хэл: Хичээл 1: Үүнийг орчуул: SABREL Ref:JC/BB BROUN and BOOTS chemicals 37, Oxford Rd, LEYCESTER (G.B) ...
-
ДАЯАРЧЛАЛ ГЭЖ ЧУХАМ ЮУГ ХЭЛЭЭД БАЙГАА ХЭРЭГ ВЭ http://ubman.mn/policy-and-economica-in-our-life/35-policy-a-economica-in-our-life/218-n... -
MAN truck-ны чирэгч толгойн шинэ загварыг хэрхэн зохион бүтээж, хийж байгаа нь Цахилгаан тээвэр компаниас дараахь зураг төсли...
- Миний тухай
Your IP address
0 коммент.:
Отправить комментарий