Automarket of Mongolia

 2013-03-08 09:36:18   http://ipost.mn/news/read/5252

Хүн амын хөгжил, нийгмийн хамгааллын сайд С.Эрдэнэ “Гэр бүлээс хамааралгүй хувь хүн гэж байдаггүй болохоор “Гэр бүлд сууриласан хүн амын хөгжлийн цогц бодлогыг боловсруулна” хэмээн онцлон тэмдэглэсэн. Тэр ч утгаараа  Хүн амын хөгжил, нийгмийн хамгааллын яам, уулын баяжуулах “Эрдэнэт” үйлдвэртэй хамтран өнгөрсөн сарын 27, 28-нд “Эмэгтэйчүүдийн хөгжлийн бодлого, шинэчлэл” үндэсний чуулганыг Орхон аймагт амжилттай зохион байгуулсан. Энэ чуулганы үеэр Монгол орны өнцөг булан бүрээс ирсэн зочид төлөөлөгчид дотроос “Шилдэг есөн гэр бүл”-ийг шалгаруулах ёслол болсон юм. Шилдэг гэр бүлийг шалгаруулахдаа 35-40 жил хамтран амьдарсан, дөрөв ба түүнээс дээш хүүхэдтэй, төрүүлж өсгөсөн үр хүүхдүүд нь нийгмийн хөгжилд үнэтэй хувь нэмэр оруулж байгаа болон улсынхаа хөгжлийн төлөө хүчин зүтгэж яваа, гэр бүлээрээ нийгмийн сайн сайхны төлөө сэтгэл зүтгэл гаргадаг, бусдад хайр энэрэлээ зориулдаг, үлгэр жишээ, орон нутагтаа нэр хүндэтэй зэрэг шалгууруудыг үндэслэсэн юм. Үр хүүхэд, ач зээтэй өнөр өтгөн олон жил ханилж байгаа шилдэг гэр бүлүүдийн амьдралын туршлага, амьдрал дээрээс урган гарсан тэдний бат бөх гэр бүлийн нандин чанар чухам юундаа байсныг ахмад буурлууд маань залуустаа сургааль болгон хайрласныг олон улсын эмэгтэйчүүдийн эрхийг хамгаалах өдрөөр толилуулж байна.

Орхон аймгийн шилдэг гэр бүл Д.Цагаач, Ж.Бадамжав: “ЗӨӨЛӨН НЬ ХАТУУГАА ИДДЭГ” ГЭДЭГ ДЭЭ

Төр засгийн өндөрлөгүүд маань сүүлийн 20 жил улс орон, эдийн засгийнхаа хөгжилд онцгойлон  анхаарч байгаа ч хамгийн үнэт зүйл болсон  монгол хүнийхээ асуудлыг орхигдуулсаар байна. Гэр бүлийн асуудал нь нийгмийн суурь асуудал байх учиртай. Үндэстэн оршин тогтнох уу, эс тогтнох уу гэдэг нь гэр бүлийн тогтвортой байдлаас шалтгаалдаг гэж бид хувьдаа боддог. Тиймээс гэр бүлийн бат бөх байдлыг төрийн бодлогод тусгаж, хамгаалах хэрэгтэй. Ялангуяа залуу үеийг гэр бүлийн хүмүүжилд төлөвшүүлэх хэрэгтэй байна. 35 жил гал голомтоо бадраан, бат бөх хадгалж ирсэн өрхийн хувьд айл гэрийн гол ноён нуруу бол эрэгтэй хүн байдаг гэдгийг хэлэх ёстой гэж бодож байна. Эрэгтэй хүн аливаа асуудалд хүлээцтэй, нухацтай тайван хандаж байж гэмээнэ сая үр хүүхдийнхээ хайр хүндэтгэлийг хүлээх эхлэлийг тавьдаг. Яалангуяа  хад шиг хатуухан ганц л үг хэлэхэд үр хүүхэд нь эмээж, үг нь хүртэл жинтэй байдаг юм. Харин эмэгтэй хүн өрх гэрийнхээ өнгө зүсийг тодорхойлогч байх ёстой.  Ханьдаа, үр хүүхэддээ халамжтай байхын зэрэгцээ хамгийн гол нь уян зөөлөн аргаар амьдралаа зохицуулах ёстой. “Зөөлөн нь хатуугаа иддэг” гэдэг үг байдаг шүү дээ.

Баянгол дүүргийн шилдэг гэр бүл Ж.Дорж, Д.Жавзанханд: ГЭР БҮЛ ГЭДЭГ БАГАХАН ХЭМЖЭЭНИЙ ВАНТ УЛС ГЭЖ БОЛНО

Улсын хөгжлийн бодлого нь гэр бүлд сууриласан байх учиртай. Монгол Улс оршин тогтнох үндэсний аюулгүй байдлын үндэс суурийг бат бөх гэр бүлийн тогтолцоо баталгаажуулна гэж боддог юм. Иймээс нийгмийн баялгийг улсынхаа хөгжилд хэрхэн зарцуулах  болон  баялагт шунагчдаас улс орныхоо үндэсний аюулгүй байдлыг яаж хамгаалж авч үлдэх вэ зэрэг асуудлыг алсын хараатайгаар шийдэх ёстой. Бид хойч үедээ гэр бүлийн өв соёлоо нандигнан хадагласан, тогтвортой гэр бүлийн хөгжлийг бий болгосон уламжлалыг өвлүүлэх учиртай. Айл гэрийн ноён нуруу болсон эр хүн улс эх орондоо, гэр бүлдээ нөмөр нөөлөгтэй, жинхэнэ удирдагч байх ёстой. Гэр бүл гэдэг улс нийгмийн анхдагч хүчин зүйл гэдэг утгаараа багахан хэмжээний вант улс гэж ойлгож болно. Тйимээс зөөллөх үедээ зөөлөн, хатуурхах үедээ ширүүхэн, аливаа асуудалд ган төмөр мэт ганхахгүй, түшиг тулга мэт бат бөх байсан цагт монгол гэр бүл амархан ганхахгүй гэдгийг ирээдүйд эцэг болох бүх эрчүүддээ хэлэх нь зүйтэй. Эмэгтэй хүний хувьд эхийн үрээ гэх хайр, улс эх орноо удирдах ухаалаг хөвгүүдийг төлөвшүүлэх, өрх гэрээ өөд татаж амьдрах мяндсан ухаан хамгийн чухал гэж л боддог доо. Эмэгтэй хүн харахад уян зөөлөн хэрнээ, гаднаа хад суусан хахир хатуу хандах үе ч амьдралд тохиолддог л юм.

Өмнөговь аймгийн шилдэг гэр бүл Н.Төмөрхуяг, Б.Төмөрбат: ЗАЛУУ ХОСУУД ИТГЭЛ ГЭДЭГ НАНДИН ХОЛБООГ ХАДГАЛЖ ҮЛДЭХ ЁСТОЙ

Нийгмийн харилцааны суурь нь гэр бүл байдаг. Хүүхэд тухайн гэр бүлд яаж өсөж торнихоос  тэр хүүхдийн амьдралын гүн ухаан, үнэт зүйл төлөвшдөг. Гэр бүлийн харилцаа бол нийгмийн суурь харилцаа. Гэр бүлийн хамтын амьдралыг дэмжих төрийн бодлого өнөө үед орхигдож байна. Уул уурхайн салбарт бүтээн байгуулалт өрнөж байна. Тэр хэрээрээ ажлын байр нэмэгдэж байгаа ч цаана нь гэр бүлийн баталгаат амьдрал алдагдаж байна. Иймээс төрийн бодлогоор гэр бүлийн асуудлыг шийдвэрлэж, бүтээн байгуулалтын төсөл хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж байгаа Оюу толгой, Таван толгой зэрэг газарт гэр бүлийн асуудлыг анхаардаг, тэднийг бүх талаар нь дэмждэг хариуцлагын тогтолцоог бий болгох ёстой. Өөрөөр хэлбэл, ажилчдынхаа нийгмийн асуудлыг дэмжиж, уул уурхайн баялаг ашиглаж байгаа тухайн газар ХАХНХ-ын сайд С.Эрдэнэийн хэлсэн шиг их бүтээн байгуулалт, хүн амьдрах хот оршин нөхцлийг бий болох ёстой. Говийн аймгуудад “Эрдэнэт” хот шиг жишиг хот бий болгох ёстой гэж боддог. Харин залуу гэр бүлийн хувьд гэр бүлийнхээ нандин харьцааг хол зайнаас ч гэсэн хадгалан хамгаалж ирэх ухаан орчин үед магадгүй зөвхөн эмэгтэй хүнээс ихээхэн шалтгаалж байна. Тэгэхээр залуу хосууд, залуу гэр бүлүүд итгэлцэл гэдэг нандин зүйлийг сэтгэлгээндээ төлөвшүүлж, эртнээс өвлөгдөн ирсэн ээж, эх хүний мяндсан ухааныг суралцаж, аливаа асуудлыг итгэлцэл дээр түшиглэн уужуу тайван ухаанаар шийдвэрлэх нь залуу эмэгтэй бүрийн үүрэг, нийгмийн шаардлагаа дагасан соёл гэж бодож байна.

Дорнод аймгийн шилдэг гэр бүл Д.Өглөгч, Г.Долгор: ХАЙР, ИТГЭЛЦЭЛ, БИЕ БИЕЭ ХҮНДЭТГЭХ ГЭСЭН ГУРВАН ХОЛБООН ДЭЭР АМЬДРАЛ ТОГТДОГ

Монгол Улсын хүн амын дийлэнхийг залуучууд эзэлдэг. Тиймээс Монгол Улсын эрх ашиг бол гэр бүлийн төлөвшилтэй нягт холбоотой байх ёстой. Хүнээр хүн хийх нь маш чухал асуудал болж хувираад байна. Хүүхэд найрсаг, сайхан гэр бүлд өсөж, эцэг эхийнхээ зан төлвөөр хүмүүжих ёстой. Гэвч өнөөдөр гэр бүл салалтаас үүдэлтэй сөрөг үр дагавар, гэмт хэрэг их гарч байна. Иймээс хүүхдийн хүмүүжилд багаас нь анхаарч хүнээр хүн хийх, хүнээ хөгжүүлэх асуудалд эцэг эхчүүд дор бүрнээ анхаарч, үүрэг хариуцлагаа өндөрсгөх хэрэгтэй болжээ гэж бид боддог. Гэр бүл болно гэдэг маш их хариуцлагыг дагуулж байдаг. Гэр бүлийн боловсролын асуудал өнөөдөр хурцаар хөндөгдөж байна. Боловсролтой гэр бүлийг төлөвшүүлсэн цагт гэр бүлийн задрал хумигдана. Бидний 44 жил ханилан сууж байгаа амьдралын туршлагаас харахад гэр бүлээ хамгаалах нандин хүмүүжлийг бид эцэг, эхээсээ өвлөн авсан гэж боддог. Хүн ямар гэр бүлийн орчинд өснө, тийм л гэр бүлийн хүмүүжил олж авч байгаа. Бид 13 хүүхдээ өсгөн хүмүүжүүлэхдээ боловсрол, мэдлэг олгоход анхаарахын сацуу амьдралын ур ухаан төлөвшүүлэхэд илүү их анхаарсан. Амьдрал их баян учраас хүнийг өөрөө хүмүүжүүлдэг юм шүү дээ. Хайр, итгэлцэл, бие биеээ хүндэтгэх чин сэтгэл гэсэн гурван холбоо сэтгэл зүйн харилцаан дээр амьдралын бат бөх мөн чанар тогтдог гэж би боддог.

Архангай аймгийн шилдэг гэр бүл Д.Өсөхжаргал, С.Жавзанпагма: ЗАЛУУ ГЭР БҮЛИЙН НИЙГМИЙН АСУУДЛЫГ ШИЙДЭЖ ӨГӨХ ХЭРЭГТЭЙ

Амьдралынхаа 50 орчим жилийг хамтдаа туулахдаа энэхүү холбоогоо сэвтээгээгүйнхээ гол нууцыг бид бие биедээ итгэсэн итгэл гэж үздэг юм. Итгэл, сэтгэл хоёр гэдэг үргэлж хамтдаа оршдог. Эхнэр, нөхөр хоёр биедээ итгэж, хүндэлж, хайрлаж, дэм өгч байж энэ хорвоог туулдаг жамтай. Эхнэр хүн галын бурхан. Эр нөхөр хойморын бурхан гэгддэг. Тийм болохоор эхнэрээ хайрлаж, эр нөхрөө дээдлэх хэрэгтэй гэж залуустаа хэлмээр байна. Хүний амьдралд маш олон саад бэрхшээл, амьдралын шалгуур тохиолддог. Тэр болгонд сэтгэлээ хямрааж, бие биенээ үл хүндэтгэж харьцах нь буруу. Үнэхээр гэр бүл болж хамтдаа амьдрахаар шийдсэн бол хариуцлагатай байх хэрэгтэй. Ялангуяа энэ үгийг орчин үеийн залууст дахин, дахин хэлмээр санагддаг юм. Өнөөдөр хүүхдүүд маань хувь хүнийхээ төлөвшлийг ч бүрэн олж амжаагүй байж гэр бүл зохиож, үр хүүхэдтэй болж байна. Энэ хэрээрээ цаг хугацааны аясаар амьдралын өчүүхэн саад бэрхшээлд бууж өгч, салж, сарнин үр хүүхдээ өнчрүүлж байгаа нь нийгэмд маш сөргөөр нөлөөлж байгааг хүн бүр мэдэж байгаа. Үүний тулд төрийн бодлого хэрэгтэй. Орон сууц, ажлын байр, хүүхдийн ясли, цэцэрлэг зэрэг аммьдралын наад захын хэрэгцээ шаардлагыг нь зохицуулаад өгвөл залуу гэр бүлийн салалт ч багасах болно. Монгол эмэгтэй хүний хатан ухаанд уярсанмМонгол өрх гэр бүлийн  тулгуур багана бат бөх байх болтугай.

Ховд аймгийн шилдэг гэр бүл Н.Дамба, Л.Норолхоосүрэн: НЭГ, НЭГЭНДЭЭ ТУНИЖ БАЙНА ГЭЭД АСУУДЛЫГ ХҮНДРҮҮЛЖ БОЛОХГҮЙ

Орчин үеийн залуус маань дэлхийн хөгжилтэй хөл нийлүүлэн алхахынхаа хэрээр элдэв сонин, содон зүйлсийг шохоорхох болж. Энэ хэрээрээ нэг, нэгэнтэйгээ ойлголцохдоо ч тааруухан болсон юм шиг санагддаг юм. Үл ойлголцлоос болоод нэг, нэгэндээ туниж, ойлголцохгүй явсаар хоёр тийшээ болж байгаа харамсалтай зүйлүүд ч ажиглагдаж байгаа юм. Хүн хэлээрээ, мал хөлөөрөө гэдэг сайхан үг байдаг даа. Энэ үгний утга учрыг ухаж ойлгоод хоорондоо сайхан ярилцаж, сэтгэл дотроо онгойлгоод асуудлыг шийдчихдэг асуудал дутмаг байгаа юм уу гэж харах болсон. Хэн, хэндээ хүлээцтэй хандаж, нэг, нэгнийхээ үгийг сонсох нь амьдралын бас нэг салшгүй хэсэг юм шүү гэж захих байна.

Р.Сарангоо 

_________________________________________________________________________________


"Cosmopolitan" сэтгүүлээс
1.Туралт нь ерөнхийдөө хөдөлгөөнөөр болон хоолны зөв дэглэмээр гэж явагддаг.
Миний хувьд хоол 70 хувь, хөдөлгөөн 30 хувь гэсэн зарчмыг баримталсан юм. Хэрэв чи жингээ хасахыг хүсч байгаа бол  хамгийн түрүүнд сэтгэл гаргаж, зорьсон зорилгодоо хүртэл уйгагүй эрэл хайгуул хийх хэрэгтэй.
2. Миний хоолны дэглэмийн хувьд өглөө, өдөр, орой гэсэн хуваарьтай байсан. 
Өглөө 07 цагт чанасан өндөг, цэвэр ус эсвэл ногоон цай ууна. Өдөр 12 цагт шингэц сайтай шөлтэй хоол идэх, мөн ногооны салаттай иднэ. Мөн миний хувьд давс тун бага хэрэглэдэг байсан бөгөөд хэрэв өлсвөл ус бага багаар уудаг.
Ус уухад учиртай хэрэв чамд өлсөх мэдрэмж төрөөд тэгээд чи ус уулаа гэж бодъё. Ингээд усаа уусны дараагаар тэр мэдрэмж чинь дарагдаж байвал энэ бол өлсөлт биш ам цангаж байсны дохио юм.
Хэрэв ус уугаад ч өлсөөд байвал тэр үедээ идэх л хэрэгтэй. Хамгийн гол нь өлсөх цангах мэдрэмжээ сайн ялгаж сурах нь чухал.
Ингээд орой 17 цагт алим жимс, чихэргүй тараг зэргийг иднэ. Идэх зүйл маань нүүрс ус багатай хүнсний зүйл байх хэрэгтэй. Ямарч хүн 18.00 цагаас хойш хүнд хоол идэх нь буруу. Учир нь хоолыг боловсруулах гэж ходоод маань шөнөжин ажиллаад өглөө босоход бие амраагүй сэрдэг. Хэрэв амттан идмээр байгаа санагдвал үзэм иддэг.
3. Жингээ хасахаасаа өмнө би маш буруу амьдралын хэвшилтэй байжээ.
Жингээ хасахаар зориглож эхлээд амьдралаа аль болохоор хөдөлгөөнтэй болгож эхэлсэн. Гэрээсээ гараад л гар өргөө такси авахгүй, харин ч их алхах болж, цахилгаан шатанд кноп дараад л дээшээ гаралгүй алхаж, ажил эрт тарахаар бол гэрийнхээ ойролцоо гүйх гэх мэт өдөр бүрийн энгийн үйлдлүүдээ өөртөө тусгасан. Одоо ч гэсэн тэр хэвээрээ. Тэр л идэвхитэй хөдөлгөөнүүд миний биенд дасгал, биеийн тамир чадал сэргээж өгсөн юм. Хэрэв чи өөрийнхөө хөдөлгөөнийг байнга хорьж хөлөө ачин суугаад, гараад л машин, очоод л ор гээд явдаг бол яг одооноос эхлэн идэвхитэй ашигтай хөдөлгөөнөөр өөрийгөө цэнэглэ.
4. Миний хувьд өөртөө үүрч явсан илүүдэл 50кг-ийг биеэсээ салгаснаар хорвоог арай өөр нүдээр хардаг болсон гэхэд болно. 
 Надад итгээрэй. Урьд нь бүдүүн байхад хүмүүсийн хандлага нэг тиймэрхүү л байсан. Одоо бол бүх зүйл эсрэгээрээ ажил гэрийнхэн ойр дотныхон, хүн бүр л мундаг байна сайн байна чамаар бахархаж байна гээд хүмүүсийн хандах хандлага хүртэл өөрчлөгдсөн. Мөн миний зүгээс бүх зүйлийг эерэг сайн сайхан талаас нь хардаг болсон.
Хэрэв чи жингээ хасахыг хүсч байгаа бол тэвчээртэй зорилгодоо үнэнч бай! Би 11 сарын дотор л өөрийгөө өөрчилсөн. Энэ тийм ч богино хугацаа биш шүү.
Надад шантрах үе байсан ч гэсэн тэр үедээ би “Бууж өгч болохгүй шүү” гэсэн бат итгэлээр өөрийгөө хэдий нь цэнэглэсэн байсан учир энэ бяцхан амжилтандаа хүрсэн гэж боддог.
Миний амьдралын 11 сарын хугацаа бол тэр чигээрээ хүрэх зорилгодоо, мөн өөрөө өөртөө үнэнч байж чадсанд оршино.
5. Жингээ хасч байгаа ихэнх хүмүүст тулгамддаг энгийн асуудал бол хаясан жингээ буцаагаад л нөхөөд таргалах.
Би ч гэсэн энэ талаар бодож үзсэн. Гэхдээ би буцаж таргалаагүй. Яагаад гэвэл, их энгийн 11 сарын дэглэм маань амьдралын хэвшил болоод хэвшил маань амьдралын хэсэг болоод дасчихсан гэхүү дээ.
Мөн надтай нүүр тулж уулзаагүй ч, надаас зөвөлгөө авч жингээ хассан хүмүүс байдаг. Тэдгээр хүмүүс өөртэй чинь уулзаж үзээгүй ч, үргэлж жишээ авдаг шүү гэсэн эерэг хандлага, урмын үгс Мөнхзулаа чи хичээх хэрэгтэй, чи ганц ч болов хүний амьдралд нөлөө үзүүлсэн хүн шүү дээ гэсэн бодлыг надад хадгалуулдаг юм.
Эцэст нь гэж хэлэхэд:
“Хайр сэтгэл“гэдэг сэтгэл санааг ямагт өөдрөг сайхан байлгадаг зүйл юм шүү. Дурла, хайрла, идэвхитэй хөдөл, тэгээд өөртөө итгэх итгэлээ олж ав бүсгүй минь! 

Д.Мөнхзулыг энэ оны онцлох бүсгүй шалгаруулах “Cosmopolitan Mongolia Awards-2013”, “Спортын ертөнцийн онцлох бүсгүй” номинацид уншигчдын зүгээс санал болгон, нэр дэвшүүлж байгаа юм.